Maya uygarlığı, modern bilimin odak noktalarından birisi konumundadır. Bunun en büyük nedeni, henüz yakın tarihte varlıklarından haberdar olmamızdı. Onlar, antik Mısır uygarlığı gibi tarihin her döneminde haberdar olduğumuz bir toplum değildi. 1929 yılının sonbaharına geldiğimizde araştırmacılar Anne Morroe Lindbergh ve eşi Charles, Şili'deki Yucatan bölgesinde uçuş düzenlediler. Burasının insanlık tarihi açısından önemli bir bölge olduğuna dair çok sayıda bulgu vardı.
Uçak içerisinden altlarındaki ormanların fotoğraflarını çeken araştırmacılar, bu fotoğrafları incelediklerinde şoka uğratan bir detaylarla karşılaştılar. Fotoğraflarda ağaçların arasına gizlenmiş parlak taş duvarlar vardı. Açık bir şekilde, binlerce yıl önce var olmuş bir medeniyetin üzerinde uçtuklarını anladılar. Bu keşif, esrarengiz bir şekilde tarih sahnesinden silinmiş bir uygarlığın gün yüzüne çıkmasını sağladı.
Aradan geçen neredeyse 1 asırlık dönemde bilim ve teknoloji ilerledi. Artık bir yeri gözlemlemenin tek yolu fotoğraf çekmek değildi. Bilim insanları, 2016 yılından bu yana Guetemala ormanlarını lazerlerle tarıyorlar. Araştırmaların ilk sonuçları, bu hafta Science dergisinde yayınlandı. Taranan toplam alan yaklaşık 2150 kilometrekareydi. Bu da şimdiye kadar Maya uygarlığı hakkında en geniş bilimsel tarama çalışması demekti.
Guatemala'daki çalışmaların direktörü ve araştırmaların yazarı Mary Jane Acuna, Mayaların şehirleşme konusunda düşünülenden daha gelişmiş olduklarını söyledi. Uygarlığın döneme kıyasla ileri düzeyde gerçekleştirdiği tarım teknikleri, nüfusun hızla artmasına neden olmuştu.
Mary Jane Acuna ve 18 kişilik ekibinin yaptığı taramalarla 61.480 Maya yapısı tespit edildi. Şehirleri ve kasabaları birbirlerine bağlayan toplam 96 kilometrelik yollar, kanallar, mısır çiftlikleri, büyük ve küçük evler ve surlar bu yapılar arasındaydı. Evet, surlar vardı; çünkü Mayalar, Orta Amerika'nın batısından saldırıya uğramışlar, kendilerini savunmak için surlar inşa etmişlerdi.
Yapılan taramalarda kullanılan lazer sistemli Lidar, son derece detaylı yüzey incelemelerine imkan tanıyor. 1 metre kareye 15 lazer darbesi gönderen sistem, yüzeydeki ağaç gibi engelleyici nesnelere zarar vermeden ardını gösteriyor. Ayrıca insan gözünün göremediği bazı detaylar, bilgisayar ortamında 3 boyutlu olarak ortaya çıkan arazi sayesinde görünür oluyor.
Bilim insanları, günümüze kadar ulaşan 60 bin yapının haricinde, çok sayıda harabe de tespit ettliler. İlk çalışmalara göre Mayaların hüküm sürdükleri dönemde, bölgede 2,7 milyon yapıya sahip olduklarını gösterdi. Bu yapıların içerisinde yaşayan toplam Mayalı nüfusu ise hesaplamalara göre 7 ila 11 milyon arasındaydı. Bu rakam, antik bir medeniyet için çok yüksek.
Lidar lazer teknolojisi, Amazon gibi dünyanın akciğeri olan bölgelere zarar vermeden araştırma yapmayı mümkün kılıyor. Bilim insanları, Mayalar gibi çok sayıda uygarlığın detaylarını keşfetmekten bahsediyorlar.
