Tarih, şimdiye dek bilinen haliyle binlerce, milyonlarca önemli olaya ve ana şahit oldu. Bu olayların bazıları NASA’nın yaptığı keşifler gibi evrenin ve insanlığın kaderine doğrudan etki ederken bazıları ise devletler arası antlaşmalar gibi toplumları etkisi altına aldı.
Tarihte Bu Hafta adıyla her hafta sizlerle buluşturduğumuz bu seride, içinde bulunduğumuz hafta tarihte neler yaşandığını, haftanın her günü için iki önemli olayı seçerek derliyoruz. Bu hafta, NBA’in kurulmasından Tupac Shakur’un öldürülmesi gibi birçok tarihi gelişme karşımıza çıkıyor. İşte Tarihte Bu Hafta serisinin 5-11 Eylül haftasında gerçekleşen bazı önemli olaylar:
Tarihte Bu Hafta:
5 Eylül:
1901: NBA resmi olarak kuruldu:
Dünyanın en çok seyirciye sahip organizasyonlarından biri olan NBA, ABD’de kurulmuş olan profesyonel bir basketbol ligidir. Günümüzde 30 adet takımın oluşturduğu NBA, ilk sezonuna 1946-1947 döneminde başladı. Köklü organizasyonun logosunda uzun zamandır gördüğümüz silüet ise Los Angeles Lakers’ın eski oyuncusu Jerry West’e ait.
1950: Üniversitelere giriş için sınav uygulaması başladı:
Bugün milyonlarca öğrenciyi ilgilendiren ve geleceklerine yön vermeleri için girmek durumunda oldukları bu sınav, ilk olarak 1950’de eğitim sistemine dahil edildi. O dönem sınav olmaksızın başvuru yöntemiyle öğrenci kabul eden üniversiteler, yoğunlaşan talebe ayak uyduramadığı için alınan bu kararla birlikte günümüze kadar uzanacak bir sınav sistemi ortaya kondu.
6 Eylül:
1422: II. Murat’ın İstanbul kuşatması sona erdi:
II. Murat’ın Bizans topraklarına sefere çıkmasıyla başlayan kuşatma, aynı yıl içinde Bizans zaferiyle sonuçlandı. Kuşatmadan zaferler ayrılmış olsa da ekonomik olarak zararlı çıkan Bizans, 1453’te II. Mehmet ile tanışana kadar toparlanabileceği bir sürece girmiş oldu.
1901: ABD Başkanı William McKinley, Leon Czolgosz tarafından vuruldu:
ABD’nin 25’inci başkanı olan William McKinley, Ohio eyaletinin valisi olarak görev yaptığı dönemin sonunda dahil olduğu seçimde başkan seçildi. 1898’de İspanya’da savaş ilan eden McKinley’in bu girişimi sonunda Küba’ya bağımsızlık verildi. William McKinley, 14 Eylül 1901’de bir çelik işçisi olan Leon Czolgosz’un düzenlediği suikast sonucu hayatını kaybetti.
7 Eylül:
1946: Türkiye’deki ilk büyük devalüasyon gerçekleşti:
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk büyük devalüasyonu olarak tarihe geçen bu hamle sonucunda TL, %116 oranında devalüe edildi. 1 doların TL karşılığı 1,30 TL iken 2,80 TL’ye çıktı. Bu devalüasyonun bir sonraki ayağı ise 1958’de gerçekleşti.
1996: Tupac Shakur, silahlı saldırı sonucu hayatını kaybetti:
2Pac, Pac ve Makaveli adlarıyla tanınan ABD kökenli rap müzik sanatçısı Tupac Shakur, 1988’de başladığı kariyerine 1996’ya dek devam etti. Sanatında sosyal problemlere, ırkçılığa ve adaletsizliğe yönelik eleştiriler kullanan Shakur, 7 Eylül 1996’da trafikte uğradığı saldırıda 4 kez vuruldu. Tupac Shakur, hastanede geçen 6 günün sonunda 25 yaşında hayatını kaybetti.
8 Eylül:
1504: Michelangelo’nun eseri Davut, Floransa’da gösterime açıldı:
Sanat tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Michelangelo’nun 1501 yılında yapımına başlayıp 1504’te tamamladığı eseri Davut, Rönesans döneminin başyapıtı olarak kabul ediliyor. Başyapıt, 1504’te Floransa’daki Akademi Galerisi’nde gösterime açıldı.
1862: İstanbul Protokolü imzalandı:
Rusya ve Fransa’nın baskıları sonucunda Osmanlı Devleti ve büyük Avrupa devletleri arasında imzalanan İstanbul Protokolü, Belgrad Kalesi’nin iç kısmını Osmanlı’ya bırakırken, dış bölgelerin ise Sırplara kalmasının önünü açtı.
9 Eylül:
1922: İzmir, düşman işgalinden kurtuldu:
15 Mayıs 1919’da Yunan askerleri tarafından işgal edilen İzmir, 26 Ağustos 1922’de başlatılan Büyük Taarruz dahilinde Türk ordusunun bölgeye girmesiyle işgalden kurtuldu. Türkiye’nin bağımsızlığı ve kurtuluşu açısından önemli bir tarihi simge olan bu kurtuluş, Milli Mücadele’nin de sonu olmuştur.
1993: ATV yayın hayatına başladı:
Türkiye’nin en çok izlenen ulusal televizyon kanallarından biri olan ATV, 12 Temmuz 1993’te Dinç Bilgin’in liderliğinde başlayan deneme yayınlarının ardından 9 Eylül 1993’te resmi olarak yayın hayatına başladı. Günümüzde kanalın haklarını Turkuvaz Medya Grubu elinde tutmakta.
10 Eylül:
1855: Osmanlı İmparatorluğu’nda telgrafla haberleşme dönemi başladı:
1866’da ilk kıtalararası telgraf haberleşmesinin gerçekleşmesinden yıllar önce 1847’de ülkemizde gerçekleşen telgraf denemeleri ilk olarak sarayda yapıldı. Başarıyla sonuçlanan testlerin sonunda Samuel Morse’a madalya gönderen Sultan Abdülmecid, Morse’a madalya gönderen ilk lider olmuştur.
2008: Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ilk kez test edildi:
Dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık hızlandırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, aynı zamanda en büyük makine olarak da tarihe adını yazdırdı. CERN tarafından 10.000 bilim insanının katılımıyla inşa edilen çarpıştırıcı, 27 kilometre uzunluğundaki bir tünelin içinde bulunuyor. Büyük Hadron Çarpıştırıcısı, ilk olarak 10 Eylül 2008’de test edildi.
11 Eylül:
1995: Türkiye’nin internet omurgası olarak adlandırılan TURNET duyuruldu:
1995’te TT tarafından Türkiye’nin internet omurgası olması amacıyla kurulan TURNET, aynı yıl içinde ihaleye açıldı. Bu dönemin ardından TURNET’in hizmet vermeye başlayacağını duyuran TT yetkilileri, defalarca ertelenen bu projenin nihayete erdiğini 1996’da duyurdu.
2001: Dünya Ticaret Merkezi ve Pentagon’a teröristler tarafından saldırı düzenlendi:
ABD’nin kara günü olarak anılan 11 Eylül 2001, koordineli olarak düzenlenen bir terör saldırısı olarak tarihe geçti. Toplamda 2.977 kişinin ölümüne, 25.000’den fazla kişinin de yaralanmasına yol açan bu eylemler El-Kaide tarafından üstlenildi. Bu eylemler sırasında kaçırılan 4 adet yolcu uçağı 19 terörist tarafından kaçırıldı. Dört uçaktan ikisi Dünya Ticaret Merkezi’nin yıkılmasına sebep olurken bir diğer uçak ise Pentagon’a çarptı.
Tarihte Bu Hafta adlı yazı serimizin 5-11 Eylül kısmı bu şekildeydi. Haftalık bir seri olarak sizlerle buluşan bu seriyle ilgili öneri ve görüşlerinizi yorum olarak paylaşmayı unutmayın.
