Teknoloji geliştikçe okuma alışkanlıklarımız da değişti. Eskiden kağıtlara basılı aldığımız kitapların binlercesini artık yanımızdaki tabletlerde ya da e-okuyucu cihazlarda taşıyoruz. Eğer söz konusu sadece kitaplarsa konu bunlarla sınırlı. Peki dijital dünyanın geneline bakacak olursak? İşte o zaman tablo kararmaya başlıyor. İnternet nedeniyle okuma alışkanlıklarımız, okuma sabrımız çok değişmiş durumda. Örneğin bu içeriği okurken beyninizin bir köşesindeki “Ne zaman bitecek, sözü çok uzatmadılar mı?” sorularına engel olamıyorsunuz.
Nörobilimci Maryanne Wolf’a göre ise kesinlikle kaybediyoruz. Yani teknoloji: 1, beyniniz: 0.
The Verge ile yaptığı röportajda teknoloji ile değişen okuma alışkanlığına yönelik son araştırmasını anlatan Wolf, önce okuma eyleminin biyolojik boyutunu açıklıyor: “Dil, görme, hafıza gibi bilişsel işlevler için beyin bir ağ kuruyor. Mesela okuryazarlık gibi yeni bir bilişsel işlevimiz olduğunda, beynimiz önceden belirlenmiş bir ağa sahip değildir. Bu alışkanlığı edinirken, eski ağlar arasında yeni bağlantılar kurar ve ortaya yeni bir ağ çıkmış olur.”
Okuryazarlık gibi bilişsel bir işlev yumağı için kurulan ağın en büyük avantajının esneklik olduğunu söyleyen Wolf, bu konuda farklı dilleri öğrenebilme yeteneğimizi örnek gösteriyor. Okunan her şey de bu dil yumaklarının üzerine inşa ediliyor.
Peki Wolf’e göre teknoloji okuma alışkanlığımızı neden böyle etkiliyor?
Wolf’e göre dijital ortamdan çok miktarda bilgiyi çok kısa bir sürede öğrenip işleyebiliyoruz. Bu da dolaylı olarak bir bilgiye ulaşmak için harcadığımız işlem gücü ve süresini kısaltıyor. Yavaş öğrenme tekniklerinin öğrenmenin temeli olduğunu vurgulayan Wolf, ancak bu şekilde analitik ve empatik düşünce yollarının gelişeceğini söylüyor. Yani bir şeyi ne kadar çabuk öğrendiğinizden çok, ne kadar iyi öğrendiğiniz önemli. Dijital dünya ise bu hızı arttırarak öğrenmeyi güçleştiriyor. Ayrıca yavaş öğrenilen ve temeli kavranılan bir konu hakkındaki daha karmaşık problemleri hızlıca çözmeye başlarız. Teknoloji yüzünden temelden hatalı bir şekilde öğrenmeye alışıyoruz.
Okuryazar beyinlerimiz, teknolojinin etkisi altında kalarak hap bilgiye, kolay olana ulaşmak için tembelleşiyor. Artık bir kitabı bitirip içerisindeki bilgileri kendi tecrübelerine göre süzgeçten geçirecek, kendisine yeni edinimler çıkartacak insanların sayısı azalıyor.
