YKS (Yükseköğretim Kurumları Sınavı) geçtiğimiz günlerde açıklandı. Sonuçlarını gören öğrencilerin beklediği tercih dönemi de geldi çattı. 8 Ağustos’a kadar sürecek tercih dönemi bugün başladı.
Üniversiteye başlamak, her öğrenci için yeni bir heyecan. Ancak tercih dönemleri hem öğrenciler hem de aileleri için stresli geçebiliyor. Bunun sebepleri nelerdir?
Tercih dönemi, öğrenciler için birçok anlam taşıyor. İyi bir gelecek amacıyla iyi bir üniversite ve doğru bir bölüm seçme düşüncesi, seçilecek üniversite ve bölümle birlikte gelecek 4-5 yıl boyunca yaşanacak şehir ve yapılacak mesleğin belirlenmesi tercih döneminin önemini ve öğrenci üzerindeki baskıyı artırıyor. Özellikle son dönemlerde öğrenci ve ailelerin hayatında öncelikli bir noktada bulunan üniversiteye giriş sınavının bu kadar hayati bir yer edinmesi kaygıyı da beraberinde getirebiliyor.
'Ailelerin tutumu, kolaylaştırıcı ya da zorlaştırıcı bir rol oynuyor'
Kaygının sebepleri arasında bölüm ve üniversite seçimi yanında farklı bir şehre taşınma, aile ve öğrencinin isteklerinin uyuşmaması, aileden ayrılma durumu, yeni bir çevreye giriş gibi etmenler yer alıyor. Ayrıca, ailelerin tutumu da tercih sürecinde kolaylaştırıcı veya zorlaştırıcı bir rol oynuyor. Ailelerin kendi hayallerini çocukları üzerinden gerçekleştirmek istemeleri, çocuklarına destekleyici olmaktan çok yönlendirici bir şekilde yaklaşmaları, çocuklarının büyüdüğünü kabullenememeleri sebebiyle onlar için en iyi kararı kendilerinin verebileceğini düşünmeleri süreci zorlaştırıyor. Daha da önemlisi, böyle tutuma sahip aileler çocuklarının ilgi, yetenek ve isteklerini göz ardı ederek yanlış tercih yapmalarına ve ileride okulu bırakmalarına kadar varabilecek sonuçlara sebep olabiliyor.
Peki öğrenciler ve aileler tercih döneminde nelere dikkat etmeli?
Öğrencilerin tercih yaparken dikkat etmesi gereken bazı noktalar şu şekilde sıralanabilir:
1- Tercihler puana göre değil başarı sıralaması dikkate alınarak yapılmalıdır. Çünkü her yıl sınav puanlarına karşılık gelen sıralamalar değişebilmektedir.
2- Tercih edilecek bölüm öğrencinin ilgi ve yeteneklerine göre belirlenmelidir. İlgi ve yetenekleri keşfetme konusunda danışmanlık hizmeti alınması süreci kolaylaştıracaktır.
3- Tercih listesi oluşturulurken öğrencinin puan ve sıralaması geride dahi olsa ilk tercihlerde hedeflenen üniversite ve bölümlere yer verilmelidir. Bununla birlikte tercih listesine, nasıl olsa gelmez düşüncesi ile sonradan 'Keşke yazmasaydım' denilebilecek üniversite veya bölümler eklenmemelidir.
4- Öğrenciler tercih yapmadan önce bir tercih aralığı belirleyerek buna göre sıralama yapmalıdır. Bu tercih aralığı oluşturulurken başarı sıralamasının yanında ulaşım, yurt imkânı, kampüs özellikleri, üniversite tarafından sunulan etkinliklerin niteliği, kariyer fırsatları, ekonomik durumun yeterliliği gibi kriterler de göz önünde bulundurulmalıdır.
5- Öğrenci kendi isteğine göre tercih yapmalı; tercihlere arkadaş çevresi veya aileye göre karar verilmemelidir.
6- Üniversiteye yerleştikten sonra her şeyin biteceği gözüyle bakılmamalıdır. Aksine hangi üniversite ve bölüm olursa olsun öğrenmeye devam etme amaçlanmalıdır. Gelecekte hayal edilen şartlarda çalışmak ve yaşamak için öğrencilerin bulundukları bölümde bir fark yaratmaları esastır.
7- Öğrenciler tercih edecekleri bölümü seçerken neye ilgi duyduklarını, nerede daha verimli olabileceklerini ve o bölümün istihdam durumlarını değerlendirmelidir. Öğrencinin kendine nasıl bir işte, nasıl bir ortamda ve hangi saatlerde çalışmak istediğini sorarak tercihlerini buna yönelik belirlemesi önemlidir.
8- Mezuna kalmak yani sınava tekrar hazırlanmaya karar vermek de bu sürecin bir parçasıdır. Bu karar verilirken öncelikle bu yılki sınavda hedeflenen puanın alınamamasının sebebi araştırılmalıdır. Öğrencinin hayatında büyük bir değişiklik, bir kayıp veya başka bir travmatik olay yaşanmış olabilir. Sınav esnasındaki bir rahatsızlık veya şanssızlık sebebiyle öğrenci performansını gösterememiş de olabilir. Böyle bir durumda, tekrar hazırlanmak iyi bir yol olarak düşünülebilir. Buna karar verilirken öğrencinin yeterli çalışıp çalışmadığı ve sonraki yıl için çalışma motivasyonuna ya da bir amaca sahip olup olmadığı değerlendirilmelidir.
Sonuç: 'Neresi olursa olsun düşüncesi bireye hayat boyu mutsuzluk getirebilir'
Sonuç olarak öğrencinin ilgi ve yetenekleri, becerileri, sosyo-ekonomik beklentileri, üniversiteye dair hayalleri ve istekleri tercih sürecinde en önemli kriterler olarak ele alınmalıdır. Neresi olursa olsun düşüncesi bireye hayat boyu mutsuzluk getirebilir. Bu nedenle kararsızlık yaşayan öğrencilerin ilgili kurum ve psikolojik danışmanlardan uzman desteği alması oldukça önemlidir.
