Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü’nün Uluslararası Siber Politika Merkezi, birçok Çinli teknoloji şirketinin Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde etik olmayan davranışlarda bulunduklarını ortaya koydu. Rapora göre, aralarında popüler video paylaşım uygulaması TikTok’un çatı şirketi ByteDance ve Huawei gibi şirketlerin de olduğu pek çok Çinli teknoloji devi, Komünist Parti’nin Uygur Müslümanlarına yönelik sert politikasına ve uygulamalarına doğrudan destek veriyor.
Çin hükümeti ile teknoloji devleri arasındaki bağlantıya dair rapor, TikTok'un bir makyaj videosu çektiği sırada Çin’in Uygur Müslümanlarına yaptığı zulümden bahseden Amerikalı bir gencin hesabını kapatmasından birkaç gün sonra geldi. 17 yaşındaki Afgan asıllı Amerikalı Feroza Aziz'in hesabına sansür uygulayan TikTok, videonun dünya çapında viral olmasının ardından özür dilemiş ve Aziz’in hesabını yeniden aktif hale getirmişti.
Sincan İnternet Polisi, geçen yıl TikTok'un Çin’deki versiyonu Douyin ile ‘kamu güvenliği ve sosyal yönetim modeli’ adı altında iş birliği yapmaya başlamıştı. Uzmanlar, popüler uygulamanın ülke genelinde polis teşkilatlarının "nüfuz ve güvenilirliğini" teşvik etmek kritik bir öneme sahip olduğunu belirtiyor.
ByteDance sözcüsü Anna Wang, kolluk kuvvetlerinin sosyal medya uygulamalarında hesap açabileceğini; ancak ByteDance'in "gözetim ile ilgili hiçbir ürün veya hizmet üretmediğini, işletmediğini veya yaymadığını" söylüyor. Son yılların en popüler sosyal medya uygulamalarından biri olan TikTok, şu ana kadar dünya çapında 1 milyardan fazla indirildi ve bunun yaklaşık 100 milyonu ABD'de gerçekleşti. Platformun değeri ise şu anda 75 milyar dolar civarında.
Söz konusu raporda, Komünist Parti’ye destek veren Çinli teknoloji devlerinden bazılarının özellikle yapay zeka (AI) ve gözetim teknolojilerinde dünyaya öncülük ettiği ifade ediliyor. Otoriteriterleşmeye ve insanların özgürlüğünü engellemeye yönelik gözetim teknolojileri geliştiren şirketlerin küreselleşmesiyle birlikte, bu tehlikeli sistemlerin dünyaya yayılacağına dikkat çeken rapor, söz konusu şirketlerin genellikle Çin devleti tarafından finanse edildiğini belirtiyor.
Raporda ayrıca bazı ABD Kongre üyelerinin, bilhassa Z kuşağı arasında müthiş bir popülerliğe sahip olan video paylaşım platformu TikTok’un ulusal güvenlik riskleri yaratıp yaratmadığını tespit etmeleri için Amerikan istihbarat servislerini göreve çağırdığından bahsediliyor. Hatırlayacağınız üzere ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz mayıs ayında Çinli teknoloji devi Huawei’yi kara listeye almıştı. Washington hükümeti, Çin devleti ve ordusu ile yakın bağları olduğuna inanılan şirketin, 5G teknolojisi aracılığıyla ulusal güvenliği riske atacak bilgilere erişebileceğini düşünüyor.
Raporda Huawei’in Sincan'daki Çin güvenlik organlarıyla yaptığı kapsamlı ve doğrudan çalışmaların birçok kanıtı bulunuyor. Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nin yönetiminden sorumlu hükümet, Huawei’in Kamu Güvenliği Bürosu ile birlikte, yeni bir akıllı polis çağının kapısını açacağını ve daha güvenli ve daha akıllı bir toplum kurmaya yardımcı olacağını söylüyor.
Şirket ayrıca geçen yıl Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkenti Urumçi’de inovasyon laboratuvarı kurmak için Kamu Güvenliği Bürosu ile anlaşma imzalamıştı. Anlaşma kapsamında Karamay ve Kaşgar şehirlerinde polisler için gözetim araçları geliştiren Huawei, yasaların dışına çıkmadığını iddia ediyor. Her şeye rağmen, Huawei’in ABD ile varoluşsal bir savaşa girdiği şu dönemde, Komünist Parti ile yakın bağlarına dair ortaya çıkan yeni deliller, şirketi daha da zor duruma düşürebilir.
