Kısa bir zaman önce Atlantik Okyanusu’nun altındaki bir teknenin enkazında, açılmamış şampanya şişelerine rastlandı ve bunun nasıl mümkün olabileceği oldukça büyük bir merak konusu oldu.
Peki asla batmayacağı söylenen bu lüks yolcu gemisinden geriye kalan sayılı şeylerden olan şampanya şişeleri, nasıl oldu da zarar görmedi?
İlk olarak patlamaların nasıl meydana geldiğine bakalım.
Aslında içe doğru gerçekleşen patlamalar, iç ve dış basınç arasındaki farkın bir sonucu olarak nesnelerin kendi üzerine çökmesidir. Örneğin basınç, bir denizaltı gövdesinin dayanamayacağı raddeye geldiğinde sonuç, kaçınılmaz ve şiddetli bir patlama olur ve geminin içindeki ve dışındaki basınç eşitlenir.
Ayrıca bir nesnenin içindeki basınç dışarı göre daha düşükse bu patlamalar, yüzeyde de gerçekleşebilir. Genel itibarıyla bu patlamalar için şişeler hariç ya da Titanik hariç şeklinde bir genelleme yapmak doğru olmaz.
Çünkü Titanik’in bazı kısımları patlamıştı ancak patlamayan parçaları da vardı.
Patlamayan parçaların sırrı, havanın içeriden serbest bırakılması ve iç ve dış basıncın eşit olmasıydı. Ayrıca araştırmacılar bir diğer sebep olarak, şampanya şişesinin içindeki karbondioksitin basınç artışına sebep olduğunu ileri sürdü.
Bir şampanya şişesinin içindeki basınç, tahmin ettiğimizden çok daha yüksektir ve ölçü birimi olarak 6 bara kadar ulaşabilir. 1 bar ise deniz seviyesindeki atmosferik basınçtır.
Aslında Titanik’in şampanya şişelerinin sağlamlığına pek de şaşırmamak gerekir.
Çünkü bundan yaklaşık 170 yıl önce ve 50 metre derinlikte bulunan bir gemi enkazındaki şampanya şişesi de kırılmamıştı ve hatta hâlâ içilebilir durumdaydı. Ayrıca şampanya şişeleri batmaya başladıkça içi ve dışı arasındaki basınç farkı azalır ve doğru orantılı bir şekilde patlama riski de azalır.
Bu konudaki bir diğer ayrıntısı ise şampanya şişelerindeki mantarlardır. Şişelerin tıpkı Titanik’in sağlam bölümleri gibi bu patlamadan sağ çıkabilmesi için, içindeki ve dışındaki basıncını eşitleyecek suyun içeri dolması gerekir.
Öte yandan 2022'de Dünya'nın en derin noktası olan Mariana Çukuru'nda da bir bira şişesine rastlanmıştır. Bu şişe de tıpkı Titanik'teki şampanya şişesi gibi basınç sayesinde sağlam kalmayı başarmıştır.
Özetle bu şişelerin dayanıklılığını korumasının sırrı basınçla ilişkilidir ve bu basınç, söz konusu tıpalı şampanya şişeleri olduğunda yıkıcı değil koruyucu bir etki gösterir.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
