Aslında trafik ışıkları, önceden otomobiller için uygulanan bir kontrol yöntemi değildi. Trafik lambası demek, eskiden demiryollarında trenlerin kontrolü demekti. Yani bu uygulamanın menşei demiryolları diyebiliriz.
Peki tamam, trafik ışıklarının ilk kullanım alanını öğrendik. Şimdi ise kırmızının neden dur, sarının neden uyarı, yeşilin ise neden geç anlamlarında olduğunun kökenine ineceğiz.
Trafik lambalarındaki kırmızı rengin bize dur demesinin nedeni: Kırmızı; kan, ölüm ve zararın sembolü.
Kırmızı rengi, dur anlamına gelmesi için seçen demiryolları idaresiydi. Tarih boyunca kırmızının; ölüm, zarar, ziyan, vahşet ve tehlike gibi olumsuz anlamlara gelmesi onlara bu rengi seçtirmişti. Ne kadar manidar…
Aslında yeşil renk önceden, şimdilerde sarı ışığının ifade ettiği ikaz anlamına geliyordu.
1830’lu yıllarının demiryollarında geç anlamına gelen ışık, beyazdı. Yeşil rengi ikaz olarak kullanıyorlardı. Renklerin günümüzde kullanım alanlarının değişmesinin nedeni ise beyaz ışığın, diğer sokak lambalarının ışıklarıyla karıştırılıp farklı algılanmasıydı. Bu nedenle sürücüler, trafik lambasının vermek istediği sinyalleri yanlış anlayıp duracakları yerde geçerek veya geçecekleri yerde durarak kaza yapabiliyorlardı.
Sarı ışık, sürücülerin dikkatini toplamada başarılıydı.
Demiryollarının, trafik lambalarında yaptığı düzenlemede kıldığı son karar; sarının ikaz, yeşilin geç ve kırmızın dur anlamına gelmesi oldu. Sarı rengin ikaz için kullanılmasının nedeni, sarının, göz alıcı, canlı bir renk olmasından geliyor. Üstelik bu renk, sürücülerde dikkat hissini uyandırıyor. Yani sarı ışığı gören bir sürücü, bir silkelenip kendisine gelmesi, araçta kontrolünü eline alması gerektiğini anlıyor.
Günümüzde kullanılan ve trafik lambasına benzeyen ilk elektrikli otomatik trafik ışıkları, ABD’li bir otomobil sahibi olan Garrett Morgan tarafından üretildi. Artık bu lambaların, dünyanın dört bir yanında kullanılmaya başlamasıyla birlikte herkes, sarı ışığın uyarı anlamına geldiğini benimsemeye başladı.
Tabii nüfusun alıp başını gittiği ve ekonomik durumu elveren herkesin küçük araç kullanmaya başladığı dünyamızda, trafiğin hala bir sorun olduğunu unutmayalım. Sürücüler, sarı ışığı bırakın, yayalara yeşil yanarken bile geçmeye çalışabiliyor. Velhasıl geçmişten bugüne trafik ışıklarını algılamadaki sorun, tam olarak çözülmüş değil.
Kaynaklar: Populer Science, Quora, Mental Floss, WIRED, CodePen
