Vücudumuzun tıkır tıkır çalışmasını sağlayan en önemli elemanlardan bir tanesi de tiroid bezidir. Tiroid bezi fazla çalıştığında hipertiroidi, az çalıştığında ise hipotiroidi durumu ortaya çıkar. Her iki durum da olumsuz kabul edilir çünkü ne az ne çok, normal çalışması istenir. Eğer tiroid bezinin doğru çalışmadığından şüpheleniliyorsa TSH testi yapılır ve çıkan değere göre yeni durumlar incelenir.
Halk arasında TSH yüksekliği ya da düşüklüğü olarak bilinen durum da aslında bu testin sonucudur. TSH testi her zaman yapılmayan ama kan alınarak yapılan basit bir testtir. Bu nedenle tiroid bezinin çalışmama ya da çok çalışma gibi bir durumu oluştuysa hemen bu test yapılır ve sonuçlara göre tedaviye başlanır. İşte bu yazımızda TSH yüksekliği ve düşüklüğü nedir, belirtileri nelerdir gibi soruları yanıtlıyoruz.
Önce olayı anlayalım; TSH nedir?
Tiroit Stimulating Hormone, kısaca TSH; tirotropin olarak da da bilinen glikoprotein yapısına sahip bir hormondur. Asıl görevi, T4 olarak bilinen tiroksin ve T3 olarak bilinen triiyodotironin üretmesi için hipofiz bezini uyarmaktır. Bu uyarı olmayınca hormonlar üretilmez ve metabolizma hızımızda anormal değişimler meydana gelir.
Peki TSH testi nedir?
Farklı şikâyetlerle hekiminize gittiğiniz zaman bu şikâyetler sonucunda tiroid bezinizin az ya da çok çalıştığından şüphelenilirse sizden TSH testi istenir. Açlık aranmayan bu test normal damar yolundan alınan kan üzerinde yapılır. Kan genelde erken saatlerde alınır çünkü gün içerisinde hormon seviyelerinde değişiklik olabilir.
İdeal TSH değeri kaçtır?
Hastalıklara, yaşa, cinsiyete ve diğer durumlara göre değişiklik gösterebilir ancak normal kabul edilen ideal TSH değeri her 1 litre kan için 0,4 – 5,0 mililitredir. Eğer kişi bir tür tiroit bozukluğu tedavisi görüyorsa bu değer her 1 litre kan için 0,5 – 3,0 mililitre olarak da normal kabul edilebilir.
Herkes için değişebilen TSH yüksekliği belirtileri nelerdir?
- Sürekli sinirli olma hali
- Halsizlik
- Depresyon
- Sürekli yorgun hissetme
- Cinsel isteksizlik
- Saç incelmesi
- Kekemelik
- Nedensiz kilo alma ya da kilo verme
- Unutkanlık
- Sürekli üşüme
- Kısırlık
- Ciltte kuruma
- Göz çevresinde şişlik
- Ciltte soluklaşma
- Regl gecikmesi
- Tırnakların kolay kırılması
TSH yüksekliği durumunda kişilerde en yaygın görülen belirtilerden bazıları bu şekilde. Elbette bu belirtilerin olması mutlaka TSH yüksekliği anlamına gelmez ve aynı zamanda bunlar yoksa da TSH yüksekliği yok demek değildir. Yapılan test sonucu en doğru kararı hekiminiz verecektir.
En yaygın görülen TSH yüksekliği nedenleri:
- Hipofiz adenomu
- Hipotiroidi
- Hipofiz bezinin alınması
- Vücutta yetersiz iyot
- Hipertiroidi tedavisinde kullanılan ilaçlar
- Radyoterapi tedavi
- Lityum içeren ilaçlar
- Tiroit hormonu direnci
- Aşırı kalsiyum ve demir desteği alımı
- Östrojen desteği alımı
- Antidepresan ve benzeri ilaç kullanımı
- Hashimoto tiroidi
- Konjenital hipotiroidi
- Kara lahana, çiğ karnabahar, kırmızı turp gibi gıdaların fazla tüketilmesi
TSH yüksekliğine neden olduğu bilinen en yaygın durum, hastalık ve rahatsızlıklardan bazıları bu şekilde. TSH yüksekliğinden emin olduğu zaman hekiminiz farklı testler isteyerek tam olarak bu durumun nedenini öğrenmek isteyebilir. Durumun nedeni ortaya çıkınca buna uygun bir tedavi uygulanır.
Böyle bir durum oluştuysa TSH yüksekliği nasıl tedavi edilir?
Yapılan TSH testi sonuçlarına göre kesin olarak TSH yüksekliği tespit edildiyse ilk olarak buna neden olan durumlar ortadan kaldırılmaya çalışılır. Daha sonra ilaç tedavisine başlanır. Tabii TSH yüksekliğinin nedenine göre farklı tedavi yöntemleri de izlenebilir, buna hekiminiz karar verecektir.
Belki de yüksek değildir: TSH düşüklüğünün belirtileri nelerdir?
- Yoğun terleme
- Düzensiz kalp atışı
- Guatr
- Sürekli sinirli olma hali
- Sürekli uyku hali
- Sürekli endişe hali
- Sürekli yorgun hissetme
- İştah artmasına rağmen yaşanan kilo kaybı
- Gözlerde şişkinlik
- Ellerde titreme
- Kaslarda zayıflama
- Aşırı bağırsak hareketleri
- Saç kaybı
TSH düşüklüğü durumunda kişilerde en yaygın görülen belirtilerden bazıları bu şekilde. Elbette bu belirtilerin olması mutlaka TSH düşüklüğü anlamına gelmez ve aynı zamanda bunlar yoksa da TSH düşüklüğü yok demek değildir. Yapılan test sonucu en doğru kararı hekiminiz verecektir.
En yaygın görülen TSH düşüklüğü nedenleri:
- Nodüler tiroid
- Haşimoto hastalığı
- Fazla iyotlu tuz tüketilmesi
- Fazla tiroit hormonu ilacı kullanılması
- Fazla tiroit hormonu desteği alınması
- Graves hastalığı
- Tiroit bezi iltihabı
- Zehirli guatr başlangıcı ve tedavisi
- Hipofizden az TSH salgılanması
- Gebelik
- Levotiroksin ilacı kullanılması
TSH düşüklüğüne neden olduğu bilinen en yaygın durum, hastalık ve rahatsızlıklardan bazıları bu şekilde. TSH düşüklüğünden emin olduğu zaman hekiminiz farklı testler isteyerek tam olarak bu durumun nedenini öğrenmek isteyebilir. Durumun nedeni ortaya çıkınca buna uygun bir tedavi uygulanır.
TSH düşüklüğü nasıl tedavi edilir?
TSH düşüklüğünün tedavisinde de TSH yükseliğindekine benzer bir yöntem izlenir. Yapılan TSH testi sonuçlarına göre kesin olarak TSH düşüklüğü tespit edildiyse ilk olarak buna neden olan durumlar ortadan kaldırılmaya çalışılır. Daha sonra ilaç tedavisine başlanır. Tabii TSH düşüklüğünün nedenine göre farklı tedavi yöntemleri de izlenebilir, buna hekiminiz karar verecektir.
TSH yüksekliği ya da düşüklüğü tedavi edilmezse ne olur?
Tiroit hormonları biz farkında olmasak bile vücudumuzun doğru işlemesi için son derece önemlidir. Bu nedenle yukarıdaki belirtilerden bir ya da birkaç tanesini yaşadığınız zaman mutlaka uzman bir hekime giderek muayene olmalı ve varsa TSH yüksekliğinin ya da düşüklüğünün tespit edilmesini sağlamalısınız.
TSH yüksekliği ya da düşüklüğü kısa dönemde hızlı etkiler göstermez ama metabolizma hızınızdaki değişikliği hemen hissedersiniz. İlerleyen dönemde kalp ritim bozukluğu ve kalp yetmezliği ortaya çıkabilir ve bu da ani ölümlere neden olabilir.
Vücudumuzdaki en önemli tiroit hormonlarından olan TSH yüksekliği ve düşüklüğü nedir, belirtileri ve nedenleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi TSH hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.
