Akıllı telefonların hayatımızın merkezinde olduğu bir çağda küresel bir sağlık krizinin yaşanması, tarihte belki de ilk ve son kez göreceğimiz bir dönemin içerisinde sürükledi. Daha önce ünlü tarihçi Yuval Noah Harari koronavirüs salgınından sonra dünyanın nasıl bir yer olacağına dair oldukça gerçekçi açıklamalar yapmıştı. Geleceğe dair fazlasıyla akıl yürüttüğümüz şu günlerde, herkesin buluştuğu ortak bir konu var: İş hayatı.
Maddi durumlarımız ne olursa olsun iyi bir işe sahip olmak, kriz anlarında o işe sarılmak ve sürdürmek isteriz. Bunun için de özellikle kriz zamanlarında iş hayatımıza dair önemli kararlar verebiliriz. Kararları vermeden önce de iş dünyasında nelerin döndüğünü, geleceğin nasıl değişeceğini anlamak gerekiyor. Deloitte Danışmanlık ekibinin Marketing Türkiye için hazırladığı son rapor ise Türkiye’de hangi sektörün salgın döneminde ne kadar zarar gördüğünü, hangi sektörün yükselişe geçtiğini kanıtlıyor.
37 farklı kategoride tüm sektörler incelendi:
Yukarıdaki grafik, salgın krizininin 37 farklı sektörel kategoriye etkisini gösteriyor. Grafikteki dikey çizgi, ilgili sektörün tahmini toparlanma hızını ifade ediyor, üst taraftaki sektörlerin toparlanma hızı yüksek, alttaki sektörlerin düşük olarak görünüyor.
Araştırmanın kaynağı sektörlere ilişkin internet trafik verileri, sosyal medya etkileşimleri ve arama motoru sonuçları referans alındı ve sektörden uzman görüşleri değerlendirildi. İşte grafikteki yatay çizgi olan Etkileşim Değişimi de bunu ifade ediyor. Sol tarafta kalan şirketler kriz döneminde en çok etkileşim kaybedenler, sağda kalanlar ise kriz döneminde etkileşim kazananlar.
Koronavirüs salgınından dolayı Türkiye’de pozitif olarak etkilenen sektörler:
En çok pozitif etkilenenden en az pozitif etkilenene göre sıralanmıştır.
- Uzaktan eğitim ve çalışma,
- Ulusal market zincirleri,
- Hobi,
- İnternet ve TV,
- Kıyafet ve Ayakkabı,
- Medya,
- Evcil hayvanlar,
- Oyun,
- Kişisel bakım ve kozmetik,
- Kitap,
- İndirim marketler,
- Benzin,
- Sosyal medya,
Pozitif olarak etkilenen sektörler listesi, aslında kriz döneminde çoğu kişinin yapabileceği tahminlerle paralellik gösteriyor. Ancak burada asıl önemli konu hangi sektörün ne kadar etkilendiği ve bu konuda tahmin yürüterek sonuca ulaşmak hem zor hem de sakıncalı bir durum. Ev ortamında gerçekleştirilebilecek tüm eylemler krizden pozitif olarak etkilenmiş görünüyor.
Koronavirüs salgınından dolayı Türkiye’de negatif olarak etkilenen sektörler:
En çok negatif etkilenen kategoriden en az etkilenen kategoriye göre sıralanmıştır.
- Kültür ve sinema,
- Otel ve konaklama,
- Bahis, diğer ulaşım (Yakın oranda),
- Spor medyası, oto kiralama, mücevher ve takı (Yakın oranda),
- Ev hizmetleri,
- Sağlık,
- Havayolu, kariyer, diğer kurumsal alt sektörler (Yakın oranda),
- Yemek sipariş,
- Otomobil,
- Emlak,
- Kamu, spor alışveriş, mobilya (Yakın oranda),
- Pazar yerleri,
- Kargo,
- Eğitim, bankacılık (Yakın oranda).
Kamuya ya da özele bağlı olan kategoriler, insanların hayatları bir anda değişime uğradığı için radikal bir kırılma yaşıyor. Kültür ve sinema, ev ortamında karşılığı olan alternatiflerine geçiş yapılabildiği için sert şekilde değer kaybetti. Aynı şekilde otel ve konaklamada da bu durum geçerli.
Negatif etkilenen sektörlerden hangisi daha hızlı toparlanacak?
En hızlı toparlanması beklenenden en yavaş toparlanması beklenen sektöre doğru sıralanmıştır.
- Bahis,
- Spor medyası,
- Pazar yerleri,
- Yemek sipariş,
- Spor alışveriş,
- Kültür sinema, kargo (Yakın oranda),
- Ev hizmetleri, bankacılık, sağlık, kamu (Yakın oranda),
- Diğer ulaşım,
- Havayolu,
- Kariyer,
- Oto kiralama, diğer kurumsal alt sektörler (Yakın oranda),
- Eğitim,
- Mobilya,
- Emlak, otomobil (Yakın oranda),
- Mücevher ve takı, otel-konaklama (Yakın oranda).
En negatif etkilenen sektörler ile en çabuk toparlanacak sektörler listeleri arasında farklılıklar. Uzmanlar ve verilere göre Türkiye’de salgından en çok negatif etkilenen sektörler, yukarıdaki sıralamayla yavaş yavaş toparlanacak.
