Kripto varlıklar dünya genelinde yıllardır yasallık ve vergilendirme açısından gri bir alanda kalıyor ve bu büyüyen varlık sınıfına dair en çok merak edilenlerden biri vergi konusu. Geçtiğimiz ay duyurulan 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı da Türk kripto varlık yatırımcılarını meraklandırdı.
Özellikle Türkiye, TripleA Küresel Kripto Sahiplik Verileri, Ağustos 2023 araştırmasına göre kripto varlık yatırımcısı açısından şu anda dünyadaki 17. ülke konumunda. Bu araştırma ayrıca nüfusun %5,46’sının ya da 4.684.727 kişinin kripto varlığa sahip olduğunu gösteriyor.
2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda kripto varlık borsaları ve kripto varlıklar hakkında iki önemli açıklama var.
-
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik düzenleme çalışması yapılacaktır. (Tedbir 383.1.)
-
Dijital sanal varlıkların vergilendirilmesine yönelik olarak söz konusu varlıkların Türk hukuk sisteminde tanımlanmasına yönelik çalışmalar tamamlanacaktır. (Tedbir 400.5.)
Ayrıca, Kalkınma Planı p.400’de şunlar yazıyor: “Vergi sistemi uluslararası normlara uygun ve ülke menfaatlerini azami ölçüde koruyarak dijital ekonominin gelişmesi ve derinleşmesine katkı sağlayacak, dijital faaliyetlerdeki kayıt dışılığı kavrayacak ve yatırım ortamının cazibesini artıracak şekilde geliştirilecektir.”
Bu açıklamalar kısaca, kripto varlık borsalarına dair yasalar getirileceğini ve aynı zamanda kripto varlık yatırımcısını üzmeyecek bir şekilde vergi geleceğini gösteriyor.
Borsa İstanbul’da yapılan hisse senedi alım satım işlemlerinde vergilendirme nasıl yapılıyor?
Henüz kripto varlık vergilerinin nasıl olacağını bilmediğimizden dolayı Borsa İstanbul’daki vergilendirme yöntemine bakalım:
Borsa İstanbul’da yapılan hisse senedi alım satım işlemlerinde gelir elde eden kişilerden otomatik olarak stopaj yoluyla (Gelir Vergisi Kanunu GVK 67. madde) vergilendirme yapılmaktadır.
Bu, elde edilen gelirler üzerinden vergilendirmenin para dışarı çıkmadan, bankaya geçmeden kaynakta kesildiği/ödendiği anlamına geliyor. Kısaca, kullandığınız aracı kurum (borsa) siz kâr elde ettiğiniz an hesabınızdan bu vergiyi keser.
Dünyanın gözü ABD kripto varlık düzenlemelerinde, ancak ABD vatandaşları çoktan kripto vergisi veriyor.
ABD’de kripto varlıklar vergi açısından mülk olarak sayılmaktadır. Bu ABD vatandaşlarının bazı durumlarda kripto vergisi ödemesini gerektirir. Örneğin, ABD’li biri kripto ödemesi yapar ve kriptoyu aldığı tarihten itibaren varlığın fiyatı artmış ise vergi ödemek zorundadır.
Vergilendirilebilir durumlar:
- Kripto varlığı itibari para karşılığında satmak ve kâr etmek
- Kripto varlık ile mal ya da hizmet almak
- Farklı kripto varlıklarda al sat yapmak
Vergilendirilemez durumlar:
- İtibari para ile kripto almak ve elinde tutmak
- Vergiden muaf bir hayır kurumuna ya da kâr amacı gütmeyen bir kuruluşa kripto bağışında bulunmak
- Kripto hediyesi almak ve vermek
- Kendi hesabına kripto varlık transferi yapmak
Örneğin ABD’li biri 20.000 dolardan Bitcoin alsa ve bunu 25.000 dolardan satsa, elde ettiğin 5.000 dolarlık kârın vergisini vermek zorundadır. Ayrıca ABD’de kripto madencilik işlemleri de vergilendirilebilir. Kripto madenciliğini bir iş olarak yapan şirketler elde ettikleri geliri işletme geliri olarak belgelemek zorundadır.
Kısaca ABD’de kripto varlık vergileri kâr elde edildiğinde devreye girer ve elinde kripto varlık tutmak vergilendirilemez.
Türkiye’de kripto varlık hizmet sağlayıcıları nasıl düzenlenebilir ve kripto varlıklara nasıl bir vergi gelebilir?
İlk olarak 2024 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda bahsedilen kripto varlık hizmet sağlayıcılarına yönelik düzenlenmeden bahsedelim. Burada kullanılan “kripto varlık hizmet sağlayıcıları” terimi çok geniştir ve borsalar dışında kripto varlıklar ile her türlü hizmeti veren şirketi kapsar.
2024 yıllık programına göre bunun üzerinde Türkiye Hazine ve Maliye Bakanlığı ve TCMB çalışmalar yürütecek. Ancak ülkemizde halka arz faaliyetlerinin, borsaların, halka açık şirketlerin, aracı kurum ve kuruluşların denetlenmesi gibi pek çok faaliyeti Sermaye Piyasası Kanunu (SPK) yürütmektedir.
Kripto varlık hizmet sağlayıcılarına dair bir yasa çıkarsa bu her türlü kripto hizmet sağlayıcısının SPK’ye kaydolması ve onun denetimine tabi olmasını gerektirebilir.
Kripto varlık vergisi açısından ise ülkemizde Borsa İstanbul’da yapılan hisse senedi alım satım işlemlerinde vergiler kaynaktan kesildiğinden dolayı bunun bir benzeri kripto varlıklara da uygulanabilir.
Buna benzer bir yasa gelirse, bir kripto varlık işleminden kâr elde ettiğinizde kullandığınız borsa sizin adınıza verginizi elde ettiğiniz kârdan keser.
Önemli not: Bu içeriğimizde belirtilen görüşlerin resmî bir dayanağı yoktur. Faydalandığımız kaynaklara alttaki banttan ulaşabilirsiniz. Türkiye’de kripto vergi yasaları üzerinde hâlen çalışmalar yapılıyor ve biz de bu alanda atılan adımlar konusunda sizi güncel tutacağız.
Diğer kripto para İçeriklerimiz:
