Uçakların kapısının neden solda olduğu konusunun altında tahmin edilmesi epey zor bir neden yatıyor. Tabii ki soldan binme kuralının istisnaları (iki kişilik uçaklar, tekerlekli sandalyeyle binişler, özel ihtiyaçlara sahip yolcular...) da var ancak teknik uçaklarda kapılar solda konumlanıyor ve yolcuların binişi her zaman sol taraftan gerçekleştiriliyor.
Belki de bazılarınızın fark etmediği bu durumun sebebini tahmin etmeye çalışınca "kesin çok teknik bir neden çıkacak" diye düşünebilirsiniz ancak şaşırtıcı ve geleneksel bir nedeni bulunuyor.
Havacılık, denizcilikten ilham alıyordu.
Uçaklara soldan binme sebebimiz, havacılığın ortaya yeni çıktığı zamanlara dayanıyor. Bu dönemde, denizcilik halihazırda vardı ve denizcilik terimleri uçak terimlerine ilham kaynağı oluyordu.
Birkaç örnek verecek olursak:
- Kaptan
- Navigasyon (seyrüsefer)
- Galley (gemi mutfağı)
- Onboard (güvertede)
Gemilerdeki gelenek uçaklarda da uygulandı.
Bildiğimiz üzere, gemilerin iskelesi (solu) ve sancağı (sağı) bulunuyor. Eski zamanlarda, teknenin veya geminin pruvasını istenilen rotaya sokmak amacıyla sancak tarafında bir kürek kullanılıyordu. Sağda duran bu kürek, iskele ve tekne arasında sıkışmasın diye girişler soldan yapılıyordu.
Tekne küreği arka tarafa alındığında bile aynı alışkanlık devam ediyordu. Bu bir gelenek hâline gelmişti ve uçak tasarımcıları da aynı tasarımı kullanmayı sürdürmüştü. Böylece uçakların kapıları günümüze kadar solda olmaya devam etmişti.
Yolcu biniş köprüleri, solda konumlanmış uçak kapılarını kalıcı hâle getirdi.
1959 senesinde, yolcu biniş köprüleri faaliyete geçtiğinde, uçaklara soldan biniş artık kalıcı hâle gelmişti. Bu köprülerin, geleneğin devam ettirilerek soldaki kapılara göre tasarlanmasıyla, uçuşla ilgili tüm talimatlar da buna göre hayata geçti.
Böylece, görevlilerin valizleri uçağa yüklemesi ve yakıtı yükleyen ekibin sağ kısımda çalışması artık mecburiyetti. Hâlâ ikram, kargo ve yakıt işleri uçağın sağ tarafında gerçekleşirken yolcular uçağa soldan biniyor.
Ufak bir gelenekten, yüz yıl boyunca devam eden kurala...
Kısacası 100 yıl öncesinde küçücük bir küreğin sağ tarafta bulunması, günümüzde bir kural gibi uygulanan uçağa sol taraftan binme talimatının sebebi olmuş ve yıllardır bu şekilde devam ediyor. Muhtemelen, ne kadar zaman geçerse geçsin böyle de devam edecek...
