Güneş; Dünyamızı ısıtır, aydınlatır ve bu sayede yaşamımızı sürdürürüz. Üstelik hayati öneme sahip D vitaminin de ana kaynağı Güneş ışınlarıdır. Maalesef Güneş, dikkat edilmezse yaşam verdiği gibi ölüme de yol açabilir. Güneş ışınlarında bulunan radyasyonu belirten UV indeksi, insanlara ne zaman dışarı çıkabileceklerini ve güneşli havalarda ne kadar UV indeksine maruz kalabileceklerini anlatıyor.
Pek çok kişi UV indeksi nedir bilmiyor ancak öğle saatlerinde dışarıda pek dolanamamız gerektiğini hepimiz biliyoruz. İşte bu bilgiyi bize veren de UV indeksidir. Güneş ışınlarının içinde bulunan radyasyon seviyesine dikkat edilmezse ve gerekli koruyucu önlemler alınmazsa cilt kanserine hatta ölüme bile neden olabilir. Gelin UV indeksi nedir, nasıl korunulur, en iyi değer kaçtır, Türkiye UV indeksi nedir yakından bakalım.
UV indeksi nedir?
1994 yılında Dünya Sağlık Örgütü, Birleşmiş Milletler Çevre Programı ve Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından geliştirilerek kabul edilen UV indeksi yani ultraviyole indeksi; Güneş’ten gelen ultraviyole ışınlarda bulunan radyasyon seviyesini gösteren bir ölçü birimidir.
UV indeksi tüm dünya tarafından kabul edilen bir ölçü birimidir. Bazı medya kuruluşları, hava durumu bülteninde UV indeksi değerini de paylaşırlar. Bu değere göre insanlar, Güneş ışığına maruz kalma sürelerini belirlerler ve gerekli durumlarda önlemler alarak kendilerini bu zararlı ışınlardan korumaya çalışırlar.
Yüksek UV indeksinin zararları:
Direkt olarak yüksek UV indeksine sahip Güneş ışığına maruz kalan kişilerde cilt kanseri görülme olasılığı artar. Beyaz tenli, sarışın, kızıl saçlı, mavi gözlü, yeşil gözlü, gri gözlü kişilerde yüksek UV indeksine maruz kalma sonucunda cilt kanseri ve katarakt oluşumu artar.
Yüksek UV indeksi olmasa bile insanların direkt olarak yoğun bir şekilde Güneş ışınlarına maruz kalmaları zararlıdır. Cildi hassas olan ve çok fazla bene sahip olan insanlar da tehlike hattındadır. Bu nedenle uzmanlar, neredeyse dünyanın her yerinde öğlen saatlerinde korumasız bir şekilde dışarı çıkılmasını uygun bulmuyorlar.
İdeal UV indeksi kaç olmalı? UV indeksi değerleri:
- 0 - 2 UV indeksinde Güneş ışınları en zararsız durumdadır.
- 3 - 5 UV indeksinde yaklaşık 20 dakika Güneş altında kalmak uygundur.
- 6 -7 UV indeksinde 15 dakikadan fazla Güneş altında kalınmamalıdır ve koruyucu önlemler alınmalıdır.
- 8 - 10 UV indeksinde 10 dakikadan fazla Güneş altında kalınmamalıdır ve koruyucu önlemler alınmalıdır.
- 11’de fazla olan UV indeksinde 5 dakikadan fazla Güneş altında kalınmamalı, hatta mümkünse hiç çıkılmamalıdır.
UV indeksi değerlerinin etkileri ve maruz kalma süreleri bu şekilde. 8 - 10 UV indeksi ve üzeri, canlılar için en tehlikeli değerdir. Ancak hastalar, yaşlılar, çocuklar ve bebekler için daha az değerler de tehlikeli olabilir. En doğrusu, uzmanların günlük tahminlerini dinlemek ve uyarılarını ciddiye almaktır.
Türkiye UV indeksi:
Ülkemizin UV indeksi genel olarak normal seviyededir. Ancak 12:00 - 14:00 saatleri arasında, yaz aylarında ise 11:00 - 15:00 saatleri arasında Güneş altında kalınmaması önerilir. Çünkü özellikle yaz aylarında, Akdeniz bölgesindeki UV indeksi son derece tehlikeli olan 8 - 10 seviyesine çıkmaktadır. Yani her zaman tetikte olmakta yarar var.
Havanın bulutlu olması demek, UV indeksi düşük demek değildir. Sonuçta bu radyasyon bir şekilde Dünyamıza gelmeye devam ediyor. Bu nedenle Karadeniz bölgemiz gibi genel olarak bulutlu ya da az güneş alan bölgelerde bile gerekli koruyucu önlemlerin alınması öneriliyor.
Yüksek UV indeksinden nasıl korunulur?
UV indeksi havalı bir terim olsa da aslında korunmak için yapmamız gerekenler, çocukluğumuzdan beri bildiğimiz şeylerdir. Direkt olarak Güneş’e maruz kalmamalı, gölgeleri tercih etmeli, şapka takmalı, güneş gözlüğü kullanmalı, cilt tipine uygun güneş kremi kullanmalı ve bol bol su içmeliyiz. Hiç maruz kalmamak elbette en iyisi.
Esmer tenli insanların yüksek UV indeksinden en az etkilenen grup olduğu bilimsel bir gerçek. Ancak güneş altında rahatsızlık hissetmek, zararlı etkilerinden uzak kalındığı anlamına gelmiyor. Bu nedenle tüm insanlar, yoğun Güneş ışığına maruz kalacakları zaman mutlaka gerekli koruyucu önlemleri almalıdırlar.
Güneş ışınlarında bulunan radyasyon seviyesini gösteren UV indeksi nedir, nasıl korunulur, Türkiye UV indeksi nedir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve konu hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Güneş altında kalma sürenizi öğrenmek için mutlaka bir doktora danışmalısınız.
