Sınav öncesinde sabahlara kadar ders çalışmak, öğrenciler arasında yaygın bir alışkanlıktır. Fakat İngiltere'deki Royal Holloway Üniversitesi'nde psikoloji öğretim üyesi olan Jake Tamminen, bunu, 'yapılabilecek en kötü şey' olarak görüyor.
Yeni bir yabancı dili ya da farklı bir dersi uyurken dinleme yoluyla öğrenme gibi öğrencilerin ilgisini çekecek iddialar, bir mitten ibaret olduğu belirtiliyor. Ama Tamminen ve öteki araştırmacıların yaptıkları çalışmalar, bilginin beyinde pekişmesi için uykunun ne denli önemli olduğunu kanıtlıyor.
Söz konusu araştırmalarda denekler 2 gruba ayrılıyor. Birinci grup yeni sözcükler öğrenip o gece normal uykularına devam ederken, ikinci grup gece boyunca uyanık kalıyor ve birkaç gün sonra bu sözcükleri ne kadar anımsadıklarını görmek adına teste tabi tutuluyor. Ve diğer geceler normal uyusalar da, birinci grubun bu yeni sözcükleri anımsaması ile ikinci grup arasında ciddi bir fark olduğu görülüyor.
"Uykunun öğrenmede önemli bir etkisi var... Uyurken siz dersinizi çalışmıyor olsanız da, beyniniz çalışmaya devam ediyor. Çalışırken harcadığınız zamanın tam ürününü almak için uyumanız gerekir" diyor Tamminen.
Araştırmanın gerçekleştiği laboratuvarda, deneklerin beyin aktivitesini izleyen monitörler mevcut.
Uykunun dil gelişimindeki rolü ile alakalı araştırmada, rüya görülen REM evresi haricindeki derin uyku (SWS) evresi üzerinde duruluyor. SWS evresi, kelime, dil bilgisi ve öbür bilgilerle alakalı hafıza oluşturma ve bu bilgiyi koruma hususunda önemli bir işleve sahip.
Beyindeki uyku aktivitesi
Beynin farklı bölümlerinin uykunun bu aşamasında birbiriyle etkileşim halinde olması oldukça kritik bir önem taşıyor. Hızlı öğrenmemizden sorumlu olan hipokampus bölgesi, uzun vadeli hafızaya yardımcı olan neokorteks bölgesi ile devamlı iletişim halinde oluyor. Yani hipokampus yeni bir sözcük öğrendiğimizde beyne ilk kodlamayı yaparken neokorteks, söz konusu bilgiyi pekiştirmek ve modelleme yaparak öteki bilgilerle bağlantısını kurmak için devreye girer.
Hipokampus ile neokorteks arasındaki bu bağlantıda, beyin etkinliğini gösteren üçer saniyelik çok sayıda uyku iğcikleri (dalga kalıpları) bulunuyor. Yeni bilgiyi eski bilgilerle ilişkilendirmeyi gösteren bu iğciklerin sayısı ne denli fazla ise, bilgi pekiştirmenin de o denli sağlam olduğu görülüyor.
Bunların sayısında genetik etkenler belirleyici oluyor. Ayrıca ne zaman uyuyup ne zaman uyanacağımızı belirleyen vücut saatimiz bakımından da genetik faktörler önemli. Eğer öğrenme ve kavrama potansiyelimizi tam anlamıyla kullanmak istiyorsak, vücudumuzdaki bu doğal döngülere uyumlu davranmamız gerekiyor.
Çocuklarda uykunun önemi
- Yetişkinlerin öğrenmesinde vücut saatinin rolü önemli olsa da, bilhassa çocukluk döneminde bu rol daha büyük bir anlam kazanıyor.
- Çocuklarda derin uyku (SWS) süresi daha fazla. Onların hem yeni bir dili, hem de başka şeyleri daha süratli öğrenmesinin sebebi bu olabilir.
- Beyin henüz gelişmekte olduğundan, çocukların gün içerisinde öğrendikleri her şeyi anımsamalarını sağlamada gündüz uykusu önem taşıyor.
Mevzu bahis eğer dil öğrenmekse hem çocukların hem de yetişkinlerin uzun süreler uyuması, tembellik belirtisi olarak görülmemeli. Zira bu uyku, beynimizdeki bağlantılar ve vücut ritmi açısından oldukça önemli.
