Diyelim ki yolda yürüyorsunuz. Başınıza bir binadan kopan beton parçası, pencere veya bir saksı düşebilir. Neticede her yer yüksek binalarla dolu. Peki uzaydan düşen bir uydu parçasının sizi yaralama olasılığını hiç düşünmüş müydünüz? Eğer düşünmediyseniz, bilim insanları bunu sizin yerinize düşündü. Uzmanlar, uzaydan düşen bir "hurda"nın bir insanı yaralama olasılığını hesapladı. Peki ne oldu da böyle bir düşünceye kapıldılar?
İnsanlık, uzayla ilgili çalışmalarına her gün bir yenisini daha ekliyor. Artık Dünya'nın çevresi, bazıları kullanılan bazıları ise kullanılmayan uydularla dolu. Ayrıca uzaya gönderilen roketlerden kopan parçalar ve diğer uzay malzemeleri de mevcut. İşte bunlar, uzay çöpü olarak isimlendiriliyor ve uzmanlara göre dikkat edilmezse, önümüzdeki 10 yıl içerisinde insanların uzay çöpleri nedeniyle yaralanmaları işten bile değil.
Yüzde 10 ihtimalle kafanıza bir roket parçası düşebilir!
Uzmanlar, geçtiğimiz 30 yıllık süreçteki roket verilerini matematiksel olarak incelediler. Geniş kapsamlı araştırma, uyduların rotası, ne kadar çöp oluşturmuş olacağı ve nereye düşeceği gibi hususları da içeriyordu. İncelemeler sonucunda, önümüzdeki 10 yıl içerisinde en az 1 kişinin uzay çöpü nedeniyle yaralanma veya ölme olasılığının yüzde 10 olduğu anlaşıldı. Bugüne dek pek de önemsenmeyen olasılık, ilerleyen dönemlerde çözüm arayışına girilmesine yol açabilir gibi görünüyor. Zira uzay çöpleri artmaya devam ettikçe, bu çöplerin yeryüzüne düşme olasılığı da artacak.
Peki Türkiye'ye uzay çöpü düşer ve birini hayattan koparır mı?
Yapılan araştırma kapsamında, uzay çöplerinin nereye düşeceği üzerinde de duruldu. Uzmanlar, Endonezya'daki Jakarta, Bangladeş'teki Dakka veya Nijerya'daki Lagos'un, risk altında olduğunu tespit ettiler. Aslında burada tam anlamıyla ulaşılmış bir sonuç yok. Matematiksel hesaba göre bahsi geçen yerlere uzay çöpü düşme olasılığı, New York, Pekin veya Moskova gibi yerlere uzay çöpü düşme olasılığından üç kat fazla.
Uzay çöpüne karşı neler yapılabilir?
Aslına bakacak olursak uzay çöpleriyle ilgili bazı çalışmalar var. Ancak bunlar çok pahalı teknolojiler ve bu yüzden pek de önemsenmiyor. Uzmanların çözüm önerilerine baktığımızda, uydu yörüngelerinin değiştirilmesi ve düşecekleri yerlerin yerleşim yerlerinden uzak tutulması ile hükümetlerin birlikte çalışması gibi hususlar yer alıyor. Ayrıca uzmanlara göre SpaceX'inki gibi yeniden kullanılabilir roketler de uzay çöpleri ile mücadelede etkili bir yöntem olabilir...
