Uzay araştırmaları hızla devam etse de bu çalışmaların beraberinde getirdiği büyük bir problem de var: Uzay enkazları. Artık yararlı bir işleve hizmet etmeyen ve yörüngemizde bulunan nesnelere bu ismi veriyoruz. Birçok konuda büyük tehlike oluşturan bu nesnelerin sayısı da gün geçtikçe artıyor. Öyle ki veriler, 1 cm’den büyük nesnelerin sayısının 670 bin civarı olduğunu ortaya koyuyor.
Şimdi ise uzmanlar, bu atıklar ve aktif uyduların gelecekteki evren araştırmalarının önüne geçebileceğini açıkladı. Buna göre gökyüzü, 2030 yılının sonuna kadar uydularla dolup taşabilir ve astronomların gözlem yapmasına; hatta olası bir uzaylı yaşamı arayışına engel olabilir.
“2030 yılında gökyüzü uydularla kaynıyor olacak ve gördüğümüz yıldız sayısı önemli ölçüde düşecek”
Öncelikle şu anda dünya yörüngesinde 8.000 uydunun döndüğünü belirtelim. Bu, 2019’dan dört kat daha fazla. İlerleyen zamanlarda da bu sayının ciddi oranda artması bekleniyor. Gelen bilgilerde 400.000 uydunun da alçak Dünya yörüngesine fırlatılmak üzere onay aldığı söylenirken, yalnızca SpaceX’in Starlink hizmeti için 44.000 uyduyu fırlatmaya hazırlandığı bildiriliyor.
İşte bu yüzden de uzmanların endişeleri hızla artıyor. Gökbilimciler, uydular nedeniyle oluşan ışık kirliliğiyle başa çıkmakta şimdiden zorlandıklarını, uyduların optik teleskopların çalışmalarını engellediğini söylüyor. Ayrıca, işlevini yitiren uyduların, sonrasında ateş topuna dönüşebileceği ve oluşan ışık nedeniyle gözlemlere büyük zarar vereceğini belirtenler de mevcut.
Kaliforniya Üniversitesi’nden fizik ve astronomi profesörü Tony Tyson da bu durumla ilgili şunları söylüyor: “2030’da karanlık bir yere çıkıp gökyüzüne baktığınızda çok ürkütücü bir sahneyle karşılaşabilirsiniz. Gökyüzü, muhtemelen hareket eden uydularla kaynıyor olacak ve gördüğümüz yıldız sayısı büyük ölçüde düşecek. Bu oldukça önemli bir sorun.”
Yüz binlerce uyduyla dolu bir gökyüzü, diğer medeniyetlerden gelebilecek olası sinyalleri tespit etmeyi zorlaştırabilir
Birleşik Krallık Uzay Ajansı da dahil bazı kurumlar, geçtiğimiz hafta durumun ciddiyeti nedeniyle bir konferans düzenledi. Kraliyet Astronomi Topluluğu yöneticilerinden Robert Massey de önümüzdeki yıllarda yörüngede yüz binlerce uydu görebileceğimizi, bunun da diğer medeniyetlerden gelebilecek olası sinyalleri tespit etmeyi zorlaştırabileceğini söylüyor.
Massey ayrıca bunun aynı zamanda kültürel bir mesele olduğunu, uyduların doğal manzaramıza zarar vereceğini de ekliyor. Öte yandan Şili’de bulunan ve Temmuz'da milyarca yıldız ve galaksiyi gözlemlemek için 10 yıllık araştırmasına başlayacak Vera Rubin’in teleskobun incelemelerinin uzaydaki nesneler yüzünden ciddi şekilde etkileneceği de ifade ediliyor.
Kısacası uzmanlar, gönderdiğimiz uyduların hem çevresel hem de uzay araştırmalarımız için yaratacağı problemler nedeniyle kontrollü davranılması gerektiğinin ısrarla altını çiziyor.
Uyduların tasarımını gözlemleri engellemeyecek hâle getirmek, optik teleskopların görüş alanından çıkarmak veya aktif olmayan uyduları yörüngeden çıkarmak gibi çözümler sunuluyor. Tabii uzaydaki nesnelerin hâlihazırda binlerce olduğu düşünüldüğünde bu durumun nasıl engelleneceğini bilemiyoruz.
