Uzay rekabeti, soğuk savaş yıllarında devletlerarası kutuplaşmanın belirleyicisi oldu. Kapitalizmin temsilcisi ABD ve tam karşısında sosyalist bir sistemi benimseyen SSCB. İkisi de önce atmosferin dışına, sonra da Ay’a ulaşmak için amansız bir rekabet verdiler. İnsanlığın yeryüzünden bağımsızlık kazanma mücadelesi, aslında devletlerarası güç meselesiydi.
Zamanla böyle bir çekişmenin iyi sonuçlar doğurmayacağını anladılar. Uzlaştıklarında ve beraber çalışmaya karar verdiklerinde, Uluslararası Uzay İstasyonu ortaya çıktı.
İstasyon, 1998’den bu yana, tam 21 yıldır Dünya’nın yörüngesinde günde 12 tur atıyor. Bu süre zarfında yeryüzünde gelişen teknolojiler, artık daha fazlasının da mümkün olduğunu ispatlıyor.
Mesela Ay’a tekrar ulaşmak, oraya bir istasyon kurmak. Bu istasyon aracılığıyla bize en yakın ve en çok benzeyen gezegen Mars’a yolculuk yapmak. Üstelik bu yolculukta kullanılan roketleri yeniden kullanabilmek… İnsanlığı gezegenler arası bir ırk haline getirmek.
Günümüzde ise bu hedeflere ulaşmak için devletler değil, iki ABD’li özel şirket SpaceX ve Blue Origin rekabet ediyor. Bugün, modern uzay rekabetine yakından bakıyor, bundan 5 yıl sonra yazılacak tarihin adeta fragmanını izliyoruz.
Uzay Savaşları Bölüm #1 başlasın!
Elon Musk, SpaceX ve planları:
Güney Afrika’da büyümüş ve kendisini yetiştirmek adına elinden geleni yapmış Elon Musk, belki de Türkiye’ye geldiğinde daha çok tanıdığımız bir isim oldu. Kendisi, 11 yaşında bir bilgisayar oyunu geliştirmiş, 20’li yaşlarında dünyanın ilk internet üzerinden para gönderme servisi olan PayPal’ı kurmuştu. PayPal’ı satınca haliyle bir milyoner olan Musk, elindeki milyonlarla sakin bir çiftlik satın alıp keyfine bakmadı.
2002’de SpaceX adını verdiği bir uzay şirketi kurdu, 2008’de küçük bir otomotiv şirketi olan Tesla’yı satın aldı. SpaceX, o güne kadar defalarca kez denenmiş olan bir yapıya sahipti. Basit bir özel bir uzay şirketiydi. Musk’ın vizyonunda ise Mars vardı. Dünyanın en iyi mühendislerini işe almak için çalıştı. Kafasındaki planları anlattı. Çevresindekileri kendisine ve planlarına inandırdı.
Devletlerin uzaya uydular göndermeye ihtiyacı vardı. Bu ihtiyaçlarını karşılamak için her seferinde milyarlarca dolar harcıyorlardı. Bir defa fırlatılan roketler, tamamen atıl duruma geçiyordu. SpaceX’in ilk hedefi maliyetleri düşürecek sistemler oldu.
Düzinelerce başarısız deneme yapıldı:
En sonunda nihai sürüme ulaşıldı. Uzaya roket göndermenin maliyeti, Falcon 9 sayesinde %50’den daha fazla azaldı:
Hatta 6 Şubat 2018’de, yan yana getirilmiş 3 adet Falcon 9 ateşleyicisinden oluşan Falcon Heavy roketi uzaya içinde bir astronot mankeni bulunan Tesla otomobili gönderdi:
Bu testten 1 yıl sonra… Falcon Heavy ilk kez başarılı bir şekilde uzaya yük gönderdi:
Henüz gökyüzünde göremediğimiz SpaceX roketi ise 118 metrelik, Starship adını taşıyan bu yekpare dev:
Starship, SpaceX’in 100’e kadar yolcu ve büyük miktarda kargo kapasitesi olan tek gövdeli bir canavarı. Hem Dünya üzerindeki hava seyahatleri için de kullanılması planlanıyor. Roket, yörüngeden yolculuk yapacağı için en uzun hava yolu mesafesini 14 saatten 30 dakikaya düşürecek. Tabii asıl amacı ise Dünya üzerinde değil, Dünya-Ay ve Ay-Mars arasında kullanılması. Bu konuya birazdan geri döneceğiz.
Tarihin en etkili uzay şirketlerinden birisi olarak SpaceX’in çıtayı nasıl yukarıya taşıdığını gördük. Şirket yeni bir sektör yarattı. Artık para konusunda sıkıntısı olmayan isimlerin bu işe girmesiyle rekabet başladı. Amazon’un kurucusu ve dünyanın en zengin insanı Jeff Bezos da bunlardan birisiydi.
Jeff Bezos, Blue Origin ve planları:
Çoğu insan SpaceX’i başarısından dolayı Blue Origin’den daha eski bir şirket olarak düşünüyor. Nitekim durum çok farklı. 1994’de internet üzerinden kitap satmak için Amazon.com’u kuran ve e-ticaret adında dev bir sektör yaratan Jeff Bezos, sadece 6 yıl sonra milyon dolarlarını değerlendirmek için yeni bir alan bulmuştu.
Bezos, o zamanlar dünyanın en zengin insanı değildi. Ancak Blue Origin ile hayal ettiği şey, paradan daha ötesiydi. Uzay ve hava yolculuklarını ucuzlatacak uçuş sistemleri geliştirmek için kuruldu. Sayısız ortaklık yaptı, çok sayıda yatırım aldı. Bir süre sonra asıl olayın para kazanmak olduğu anlaşılınca, iş işten geçti. Bu sırada SpaceX, bomboş bir pazarın lideri olmuş, devletlere ve şirketlere uzay kargoculuğu yapmaya başlamıştı.
Blue Origin, belki SpaceX’in gölgesinde kaldı ama onun da New Shepard adında roketleri vardı:
Ucunda Dragon kapsülü bulunmadan toplam uzunluğu 70 metre olan SpaceX’in Falcon 9 roketi, bir ilkti ve başarılıydı. New Shepard ise sadece 18 metreydi.
Ancak Blue Origin elinde başka büyük toplar da vardı. 82 metre uzunluğundaki New Glenn roketi gibi:
New Glenn, ilk olarak 2016 yılında dünya kamuoyuyla paylaşılan ve 2012’den bu yana üzerinde çalışmalar yürütülen dev bir roket. Falcon Heavy gibi modüler bir sisteme sahip değil. Ancak onu hala gökyüzünde göremedik. Blue Origin, kapalı kapılar ardında çalışmaya devam ediyor.
SpaceX’in Ay planları:
SpaceX, yıllardır uydumuz Ay’ı uzak uzay seyahatleri için bir istasyon olarak kullanmayı amaçlıyor. Bunun için öyle 5-6 astronotu uzaya göndermek yetersiz. Şirketin amacı Starship adı verilen 118 metrelik, yeniden kullanılabilir roketlerle insanlara Ay’a göndermek. Ay’da bu üs inşa etmek isteyen firmanın bunun takvimde işaretlediği yıl ise 2024.
Starship roketinin ilk insanlı test uçuşu, dearMoon projesiyle 2023 sonu ya da 2024 başında yapılacak. Bu yolculukta Japon iş insanı Yusaku Maezawa ve 8 farklı daldan 8 sanatçı bulunacak. Maezawa, tüm biletleri SpaceX’ten bizzat satın almış, bu proje için çok heyecanlandığını dile getirmişti. Muhtemelen bu insanlı testten önce, önce, Starship’in insansız olarak fırlatıldığı tarihi bir ana daha tanıklık edeceğiz.
Blue Origin’in Ay planları:
Madalyonun diğer tarafında ise Blue Origin’in planları var. Ay yüzeyinde bir araştırma merkezi kurmayı planlayan şirket, SpaceX’in söylediklerine kıyasla biraz daha gerçekçi görünüyor. Blue Moon’un amacı, Ay’da sürekli olarak kalabilecek bir araştırma merkezi kurarak orayı laboratuvar haline getirmek. Bezos “Ay’a geri dönmeli ve bu kez orayı terk etmemeliyiz” diyor. Blue Origin’in takvimde işaretlediği yıl ise 2024
Blue Moon, Ay yüzeyine kargolar, insanlar ve laboratuvarlar götürebilecek.
İki çılgın milyarder, iki dev şirket, sayısız dev roket, tek bir Ay, tek bir yıl: 2024!
Yukarıda bahsettiğimiz her şey yolunda giderse, 2024 yılında uzay çağının en büyük sıçramalarından birisini yaşayacağız. Her şeyin yolunda gitmesi ve hem Starship’in hem de Blue Origin’in Ay’da buluşması için büyük yatırımlar yapılıyor.
En son 47 yıl önce bir insan Ay’a gönderilmişti. Muhtemelen o yıllarda buna tanıklık eden çoğu insan 2024 için konuştuğumuz şeyleri daha erken görmeyi bekledi. Nitekim olmadı ve sonraki nesiller, bu büyük tarihi başarılara şahit olacaklar. Bazıları şahit olmakla kalmayıp, bizzat o başarıyı yazanlar arasında bulunacaklar.
