Venüs, Eskiden Dünya Gibi Yaşama Elverişli miydi?

40 yıl önce NASA tarafından gerçekleştirilen Pioneer Venus görevinde, gezegenin sığ sulara sahip olabileceğini gösteren bir ipucu yakalandı. Dr. Michael Way ve meslektaşı Anthony Del Genio, Venüs’ün sıvı su bulunmasını sağlayacak stabil bir iklime sahip olup olmadığını görmek için farklı seviyelerde su kapsamlarının var olduğunun farz edildiği beş simülasyon yarattı.

Beş senaryoda da Venüs’ün yaklaşık 3 milyar yıl boyunca en yüksek 50 derece, en düşük 20 derece sıcaklıklara sahip stabil ısı derecesini sürdürebileceği bulundu. Ilıman iklim Venüs’te bugün hâlâ bulunuyor olsa bile yaklaşık 700-750 milyon yıl önce gezegenin kayalarında depolanmış olan karbon dioksitin ortaya çıkmasına sebep olacak ciddi olaylar yaşanmadı.

Dr. Way, “Bizim hipotezimiz Venüs’ün milyarlarca yıl stabil bir iklime sahip olabileceği yönünde. Gezegenin neredeyse tamamını kaplayan bir olay Dünya benzeri bir iklimden bugün gördüğümüz cehennemvari bir dönüşüme sebep vermiş olabilir” diyor.

Varsayılan senaryolar

Way ve Del Genio tarafından çalışılan beş senaryonun üçünde Venüs’ün topografyası bugün gördüğümüz şekilde, ortalama okyanus derinliği 310 metre, sığ su katmanı ortalama 10 metre olarak düşünüldü ve toprağın içerisinde bulunan az bir miktarda su olduğu varsayıldı. Kıyaslama için bir senaryoda da Dünya topografyası, 310 metre okyanus ve gezegeni tamamen kaplayan 158 metre derinliğinde bir okyanus varsayıldı.

4,2 milyar yıl önceki, 715 milyon yıl önceki ve bugünkü çevresel koşulları simüle etmek ve hem güneş radyasyonunun artışını hesaplamak hem de atmosferik bileşenlerin değişimi için araştırmacılar 3B genel dolaşım modeli adapte ettiler.

Güneş radyasyonu ve sıvı su

Pek çok araştırmacı Venüs’ün Güneş Sistemi'nin yaşama elverişli bölgesinin iç sınırının ötesinde olduğuna ve sıvı su için Güneş’e fazla yakın olduğuna inansa da yeni araştırma, işin aslında pek de öyle olmadığını gösteriyor.

Dr. Way bu konuyla ilgili olarak “Venüs, şu anda Dünya’dakinin iki katı kadar güneş radyasyonuna sahip. Ancak modellediğimiz bütün senaryolarda Venüs’ün sıvı suya uygun yüzey sıcaklığını desteklediğini bulduk” ifadelerini kullandı.

4,2 milyar yıl önce, oluşumundan kısa bir süre sonra Venüs, hızlı soğuma periyodunu tamamladı ve atmosferi karbon dioksit tarafından domine edildi. Eğer ki gezegen sonraki 3 milyar yılda Dünya benzeri bir evrim geçirseydi karbon dioksit, silikat kayalar tarafından aşağı doğru çekilir ve yüzeye hapsedilirdi. 715 milyon yıl öncesinin modellenmesinde atmosfer eser miktarda karbon dioksit ve metan ile birlikte nitrojen tarafından domine edilirdi ve bu koşullar hâlâ günümüzde stabil kalmış olabilir.

Venüs’ün dramatik dönüşümüne öncülük eden gaz salınımının sebebi bir gizem ancak gezegenin volkanik aktivitesiyle bağlantılı olması muhtemel. Buradaki bir ihtimal büyük miktarlardaki kaynayan magmanın erimiş kayalardaki karbon dioksiti atmosfere salmış olması. Magma yüzeye ulaşamadan katılaşıyor ve bu da gazın yeniden emilememesine sebep olacak olan bariyeri yaratıyor. Büyük miktardaki karbon dioksit, sera etkisini tetikliyor, bu da Venüs’ün bugünkü 462 derecelik ortalama sıcaklığıyla sonuçlanıyor.

Venüs’ün yaşama elverişli olup olmadığı sorusunu tamamen cevaplamadan önce belirlenmesi gereken iki büyük bilinmeyen bulunuyor. İlki, Venüs’ün başlarda ne kadar çabuk soğuduğu ve gezegenin yüzeyinde sıvı suyun yoğunlaşıp yoğunlaşmadığı. İkinci bilinmeyen ise gezegenin neredeyse tamamını kaplayan olayı sadece bir kere mi gerçekleştiği yoksa gerçekleşen seri olayların sonuncusu mu olduğu.