Bugün yıldızlararası uzay, Satürn, Jüpiter, Neptün, Uranüs gibi görece Dünyamıza oldukça uzak olan gezegenler ve uzay bölgeleri hakkında epey bilgi sahibiyiz. Tüm bu ulaşılması güç bilgileri ise NASA Voyager görevine ve bu görev dahilinde gönderilen Voyager 1 uzay aracına borçluyuz. 1977 yılında uzaya gönderilen Voyager 1 aracı, pek çoğumuzun yaşından çok daha uzun süredir bize uzay hakkında bilgi veriyor.
Tek bir uzay aracı ile bu kadar çok gezegen ve bölge hakkında bilgi sahibi olmamız, dönemin NASA mühendisleri sayesinde gerçekleşti. Voyager 1 uzaya gönderilirken o kadar doğru bir tarih seçildi ki bir taşla epey kuş vurmayı başardılar. Bugün neredeyse hepimizin bildiği ancak o dönem için hayal bile edilemeyecek görselleri ve bilgileri bize veren, hala daha uzayda insanlık için çalışan Voyager 1 uzay aracı hakkında bilmeniz gereken detayları anlattık.
Voyager 1 nedir?
Voyager 1, 1977 yılında Voyager görevi dahilinde uzaya gönderilen ve Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün gibi Güneş Sistemimizdeki önemli gezegenleri keşfetme görevi verilen uzay aracıdır. 43 yıldan uzun süredir uzayda belirlenen, bazen değiştirilen bir rota üzerinde hareket eden Voyager 1 uzay aracı bugün bile hala yıldızlararası uzay hakkında veriler göndermektedir.
Voyager 1 şu anda aramızda en uzak mesafe olan insan yapımı araçtır. Aracın içinde dönemin kültürünü tanıtacak, yani uzaylılarla karşılaşırsa bizi onlara anlatacak pek çok nesne bulunmaktadır. Böyle bir şey mümkün olabilir çünkü gezegen görevleri tamamlandıktan sonra Voyager 1 dış uzaya çıktı ve şu an yıldızlararası uzay olarak bilinen, bizden oldukça uzak bir bölgede bulunuyor. Görevinin 2025 yılına kadar sürmesi planlanıyor.
Voyager 1, aslında uzaya gönderilen ilk araç değil:
NASA, ilk adı Mariner Jupiter / Saturn 1977 olan ancak daha sonra Voyager ismi verilen görev için iki araç gönderme kararı aldı. Bu araçlar farklı zamanlarda fırlatıldı ve hedeflerine farklı zamanlarda vardılar. Bu nedenle ilk gönderilen ancak hedefe daha sonra varacak olan araç Voyager 2, ikinci gönderilen ancak hedefe ilk varacak olan araç Voyager 1 olarak adlandırıldı.
Voyager rotasının oluşturulmasını Jet Tahrik Laboratuvarı'nda o dönem stajyer olan Gary Flandro isimli bir çalışan sağlamıştır. Yapılan çalışmalarda Jüpiter, Satürn, Uranüs ve Neptün gezegenlerinin 1970’lerin sonunda aynı hizaya geleceği yani tek bir rota üzerinden ziyaret edilebileceği öngörülmüş ve bu fırsatın kaçırılmamasına karar verilmiştir.
Böyle bir fırsat ancak 176 yılda bir gelirdi. Bu nedenle tüm NASA çalışanları var güçleriyle çalışarak 20 Ağustos 1977’de Voyager 2, 5 Eylül 1977’de ise Voyager 1 uzay aracını Jüpiter yolculuğuna çıkardılar. Bilinmeze yapılan bu yolculukla birlikte elde ettiğimiz veriler ise benzersiz bilgilerden oluşuyor.
Voyager görevi ile neler öğrendik?
15 aylık yolculuk sonunda Jüpiter’e ulaşan Voyager 1 ile gezegenin uydusu olan Io’nun aktif jeolojik bir yapıya sahip olduğu hatta Güneş Sistemi’ndeki en aktif jeolojik bölge olduğu görüldü. Jüpiter'in manyetosferinin düşünülenden çok daha büyük olduğu, yapısının hidrojen yoğunluklu olduğu, çevresinde şüpheli kayaların dolaştığı görüldü ve Thebe, Metis ve Adrastea gibi uydular keşfedildi.
Voyager 1 Satürn keşfi ise aslında gezegenin uydusu Titan’ın düşünüldüğü kadar büyük olmadığını gösterdi. Eksenel bir yapıya sahip olan Titan yarım küreleri üzerinden farklı mevsimlere rastlandı. Satürn’ün o büyüleyici halkaları arasında Prometheus, Pandora ve Pan gibi uyduların etkileri keşfedildi.
Beş yıllık bir yolculuk sonunda Uranüs’e varan Voyager 2, gezegen üzerinde -216 santigrat derece sıcaklık ölçtü ve bir günün yaklaşık 18 saat olduğu görüldü. Gezegendeki yüksek enerjili radyasyonu da kaydeden araç, 10 yeni uydunun yanı sıra Uranüs halkaları, Ophelia ve Cordelia gibi keşiflere de imza attı.
Voyager 2 Neptün’e vardığında yıl 1989 olmuştu. Beklenmedik bir şekilde Neptün, aktif volkanlara sahipti. Güneş’ten bu kadar uzak bir gezegende böyle bir olayın görülmesi herkesin için şaşırtıcı oldu. Bir gününün yaklaşık 16 saat sürdüğü hesaplanan Neptün’e ait yeni pek çok uydu keşfedildi, gezegenin yapı bileşenleri tespit edildi, Thalassa ve Naiad ile birlikte gezegenin garip halkalara sahip olduğu görüldü.
Voyager 1 şu anda nerede?
Voyager 1 bir melek olduk yavrum, desek yanlış olmaz çünkü yıllar süren başarılı gezegen keşif görevinden sonra uzay aracımız bizden çok uzağa, Güneş Sistemimizden çıkıp yıldızlararası uzaya gitti. Fakat bu artık onunla iletişim halinde değiliz anlamına gelmiyor. Bu kadar uzakta bulunan insan yapımı ilk araç olan Voyager 1 hala o bilinmez diyarlar ile ilgili benzersiz veriler göndermeye devam ediyor.
Şu an hem Voyager 1 hem de Voyager 2 uzay araçları yıldızlararası uzay bölgesinde bulunuyor. Ancak her ikisinin de kameraları kapatıldı. Çünkü herhangi bir görüntü kaydederek dünyaya göndermesi için gerekli enerjinin saklanması ve yalnızca temel verileri göndermesi isteniyor. Temel veriler, görsellerden daha önemli kabul ediliyor ama birkaç fotoğraf görsek fena olmazdı sanki.
Voyager 1 hakkında bilmeniz gerekenler:
- Voyager 1 ve 2 araçları, uzayda en uzun süre bulunan araçlardır.
- Voyager görevinin asıl amacı uzaydaki enerji ve radyasyon sistemini anlamaktır.
- Araçlarda uzaylılara bizi anlatması için yerleştirilmiş 55 farklı dilde selam, plak, şifreli notlar, fotoğraflar ve daha pek çok kültürel nesne bulunuyor.
- Araçların her biri yaklaşık 720 kilogram ağırlığındadır.
- Voyager 1, Güneş’ten daha güçlü olduğu bilinen dış uzaydaki helyosferden geçen ilk araçtır.
- Yıldızlararası uzaya çıkan ilk insan yapımı nesnedir.
- Jüpiter ve Satürn hakkında pek çok şeyi ilk keşfeden araçtır.
- Voyager 1, artık sinyal alınamayacağı düşünülen 2025 yılında kapatılacak.
- Kapatıldığı zaman yıldızlararası uzaya bıraktığımız ilk insan çöpü olacak.
Hem Voyager 1 hem de Voyager 2 uzay araçları, insanların uzay tarihindeki enlere ve ilklere imza atmış, önemli araçlardır. Günümüz astronomi dünyasının çalışmalarına devam etmesi için gerekli olan verilerin büyük çoğunluğu bu araçlar sayesinde toplanmıştır. Araçların gönderdiği veriler yalnızca hedef gezegenleri değil, evreni ve uzayı da anlamamız konusunda bize yardımcı olmuştur.
Yıllardır uzayın bilinmez karanlığında bizim için dolaşan ve gönderdiği veriler sayesinde bugünün uzay bilimini şekillendiren Voyager 1 ve kardeşi Voyager 2 hakkında bilmeniz gereken önemli detayları anlattık. Kimbilir belki de uzaylılarla ilk temasımız bu araçlar sayesinde oldu ya da olacak.
