İnternetin yaygınlaşması ile birlikte pek çok yeni cihaz ve kavramla tanıştık. Mesela internet bağlantısı sağlayan bir modem artık evlerin olmazsa olmazlarından. Her modemin arkasında pek çok farklı bağlantı noktası görürsünüz; LAN, WAN, USB gibi. WAN portu ise bunlar arasından en dikkat çekenlerden biridir çünkü bu bağlantı noktası sayesinde pek çok modem direkt olarak internete bağlanır.
Yani WAN aslında internet bağlantısı demektir ancak bazen yerel ağın yetmediği durumlarda bazı şirketler tarafından özel WAN ağları kurulabilir. Yine de son kullanıcı için bu bağlantı noktasının anlamı, internete bağlanmak demektir. WAN nedir, WAN portu ne işe yarar gibi soruları gelin biraz daha detaylı inceleyelim ve hem WAN türlerini görelim hem de karşılaştırma yapmak için LAN ağını tanıyalım.
WAN nedir?
Wide Area Network, kısaca WAN, Türkçesi ile Geniş Alan Ağı; pek çok farklı cihazın birbirine bağlanmasını, iletişim kurmasını sağlayan geniş bir ağdır. LAN olarak adlandırılan yerel ağlar, bu geniş alan ağında birbirleriyle iletişime geçerler. İnternet, bilinen en geniş WAN ağıdır.
Local Area Network, kısaca LAN, Türkçesi ile Yerel Alan Ağı; her evde ya da iş yerinde kurulan ağlara verilen isimdir. WAN ağında bu yerel ağların toplanması sonucu internet, internet haline gelir. Bazı büyük şirketlerin hatta ülkelerin kendilerine özel geniş alan ağları kurdukları biliniyor ancak son kullanıcı için WAN demek, internet demektir.
WAN portu (Wan girişi) nedir, ne işe yarar?
WAN portuna gelmeden önce internete nasıl bağlandığımıza bir bakalım. İnternet servis sağlayıcınız tarafından genel ağa bağlanılması için belirli bağlantı noktaları kurulur. Bu ana noktalardan her eve özel kablolarla ile bu bağlantı getirilir. Modem aracılığıyla bu bağlantı internete dönüşür ve kablolu ya da kablosuz olarak kullanıcılar internete bağlanır.
Modemlerin arkasında pek çok farklı bağlantı noktası bulunur; WAN, LAN ve USB girişleri pek çoğunda ortaktır. LAN girişleri üzerinden aynı yerel ağa bağlanan cihazlar iletişim kurar. WAN portu üzerinden ise internet bağlantısı ya da varsa diğer geniş alan ağına bağlantı sağlanır. USB girişi ise pek çok farklı amaçla kullanılabilir.
Artsa ya da azalsa bile genel olarak pek çok modemin arkasında 1 WAN, 4 LAN bağlantı noktası bulunur. Hatta bu tür bağlantı noktaları router olarak isimlendirilen yönlendiricilerin bile üzerinde vardır. Modem üzerinden bağlanılan geniş alan ağı genel olarak tekken, bağlanılan yerel alan ağı birden çok olduğu için girişler bu şekilde düzenlenmektedir.
WLAN ile WAN arasındaki fark nedir?
İnternet bağlantısı ile ilgili terimlerin kısaltmaları birbirine oldukça benzer olduğu için kullanıcılar tarafından sık sık karıştırılabiliyor. Bunlardan biri de WLAN. LAN yerel alan ağı, WAN geniş alan ağı, WLAN ise Wireless Local Area Network, Türkçesi ile Kablosuz Yerel Alan Ağı demektir.
Wireless LAN teriminin kısaltması olan WLAN aslında Wi-Fi kablosuz ağı ile birden fazla cihazın aynı yerel ağ üzerinden internete bağlandığı ağı ifade ediyor. Yani kısaltmalar benzese de WAN ile WLAN arasında çok da benzerlik yoktur ama sonuçta ikisi de bir ağı temsil ediyor.
Kullanılan WAN teknoloji türleri:
- Paket değiştirme
- TCP/IP protokolü
- Router
- Overlay network
- SONET/SDH (PoS)
- Çok Protokollü Etiket Anahtarlama
- ATM
- Frame Relay
Paket değiştirme
Dilimize paket değiştirme olarak çevirebileceğimiz packet switching teknolojisinde gönderilen mesaj üç parçaya bölünür, her biri en uygun olan yoldan hedefe ilerler ve hedefe ulaştıklarından yeniden birleştirilirler. Bu veri iletim yönteminin kullanılmasının amacı, paketin bütün halinde zarar görmesini önlemektir. Gerekirse parçalar yeniden gönderilir.
TCP/IP protokolü
TCP/IP protokolü günümüz dünyasında en yaygın kullanılan protokol türüdür. TCP/IP iletim protokolü ya da internet protokolü olarak isimlendirilen bu sistem sayesinde cihazlar birbirine ve internete bağlanır.
Router
Buradaki yazımızda detaylı olarak anlattığımız gibi router yani yönlendirici, WAN geniş alan ağının oluşturulmasında sık sık kullanılır. Benzersiz IP adresleri sunan yönlendiriciler sayesinde WAN ağı bu adresleri kullanarak iletişimi sağlar.
Overlay network
Yer paylaşımlı ağ olarak dilimize çevirebileceğimiz Overlay network, bir yazılımın başka bir altyapı üzerinden sanal ağ oluşturduğu bir teknolojidir. Overlay network tekniğinin kullanılmasının amacı, ağda bulunmayan uygulamaları ve güvenlik sistemlerini desteklemektir.
SONET/SDH (PoS)
SONET/SDH (PoS) paketi, WAN aktarımı için kullanılan temel protokollerden bir tanesidir. Optik fiber, Senkronize Optik Ağ, Senkronize Dijital Hiyerarşi gibi iletişim protokollerini de kapsayan SONET/SDH (PoS) iki nokta arasında kurulan bağlantının nasıl olacağını tanımlar.
Çok Protokollü Etiket Anahtarlama
Multiprotocol Label Switching, kısaca MPLS, Türkçesi ile Çok Protokollü Etiket Anahtarlama; ağ yönlendirme sırasında kullanılan bir optimizasyon tekniğidir. Bu teknik sayesinden veriler uzun ağ adresleri üzerinden değil, kısa ağ etiketleri üzerinden hareket ederler.
ATM
ATM, Asynchronous Transfer Mode, Türkçesi ile Eşzamansız Aktarım Modu; bugün pek kullanılmasa da erken dönem veri ağlarında kullanılan en yaygın anahtarlama tekniğidir. Bugün ATM yerini IP tabanlı ethernet teknolojisi almış ve verileri değişken boyutlarda paketlemeye başlamıştır.
Frame Relay
Frame Relay, yerel alan ağları ya da geniş alan ağlarının uç noktaları arasında veri aktarımı için kullanılan bir teknolojidir. Paket anahtarlama teknolojisi kullanan Frame Relay, dijital iletişim kanallarının veri bağlantı katmanlarını belirtir.
Her modemin arkasında gördüğümüz WAN portu nedir, ne işe yarar; WAN nedir, türleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve alan ağları hakkında bilmeniz gereken önemli detaylardan bahsettik.
