Facebook, artık eski itibarına sahip bir şirket değil. Teknoloji sektörünün en güçlü firması olarak, gelirinin %98’lik bir kısmını reklamlara borçlu. Şirketin 2016 yılındaki ABD seçimlerine, Orta Doğu ülkelerindeki diğer seçimlere, toplumsal kutuplaşmaya, yalan haberlere uygun mecralar sunması, çok sayıda tartışmaya neden oldu.
Mark Zuckerberg’in elinde adeta bir imparatorluk var ve Zuck, Orta Çağ avrupasındaki derebeyleri gibi davranıyor. Bu eleştiriyi haklı çıkartan, zamanında kendisiyle el sıkıştığı için çok sayıda insan var. Daha bu hafta başında Facebook’un 2012 yılında çok cüzi bir ücrete (toplam 2 milyar dolara) satın aldığı Instagram’ın kurucuları şirketten istifa ettiler. Kendilerinin son yıllarda Zuck ile anlaşamadıkları konusunda çok sayıda haber çıkıyordu. Instagram’ın fikir babaları Kevin Systrom ve Mike Krieger, son 1 yılda Facebook’tan istifa edenler kafilesine katıldılar.
![]()
WhatsApp kurucuları Brian Acton (solda) ve Jan Koum
Zuckerberg, kendi imparatorluğunu kendi kurallarıyla yönetmeye devam ederken, 2014 yılında nakit para ve hisseler dahil toplam 22 milyar ödeme yaptığı WhatsApp’ın kurucusundan şok açıklamalar geldi. Brian Acton, diğer kurucu Jan Koum’a göre biraz daha sivri dilli birisi ve suskunluğu çok sevmiyor. Geçtiğimiz yıl boyunca gündemden düşmeyen Cambridge Analytica skandalları sonrasında Acton, küresel bir hal alan #DeleteFacebook akımına Twitter üzerinden destek vermişti.
Brian Acton, Forbes’e verdiği röportajında, WhatsApp’ı sattığı için çok pişman olduğunu söyledi. Acton, “O gün şirketimi sattım ve her gün bu kararın ağırlığıyla yaşıyorum” diyor.
Peki milyarlarca dolar serveti bulunan Brian Acton’un neden canı bu kadar sıkılmış durumda?
Aslında cevap çok basit. Acton, WhatsApp’ı Facebook’a satmadan önce ücretli üyelik modeli üzerinden para kazanan bir sistem kurmuştu. Facebook ise WhatsApp’ı satın alır almaz bu sistemi kaldırdı, uygulama tamamen ücretsiz oldu. Gelirlerinin çok önemli bir kısmını reklamdan alan bir şirket için, reklamsız ve ücretsiz hizmet sunmak ne kadar mantıklıydı?
Şüphesiz ki WhatsApp, Facebook’un insanlar hakkında çok fazla bilgiye sahip olmasını sağlıyor. Siz bu yazıyı okuduğunuz saatten 111 bin 245 saniye önce WhatsApp’tan kime hangi konuda mesaj attığınızı bilmiyorsunuz, Facebook biliyor. Platformun kullanıcı sayısı 2 milyara yakın. Kısaca Facebook, bırakın sizi ve en yakın dostlarınızı, dünya hakkında her şeyi biliyor.
Diğer kurucu Jan Koum, Facebook’tan ayrılmayı düşündüğünü söyledikten sonra bir açıklama yapmadı. Hem Acton hem de Koum tavır olarak Facebook’un tam karşısında olsalar da, dünyanın en büyük bilgi imparatorluğunun karşısında yapabilecekleri hiçbir şey yok.
Facebook, elindeki bilgi miktarı ile dünyadaki herhangi bir devletten daha güçlü. Hatta devletler bu bilgiler için şirketin peşinde bile koşuyorlar. Peki ya gelecek? Brian Acton gibi insanların endişelerine bakacak olursak, gelecek şirketlerin elinde şekillenecek, bilgi savaşları yaşanacak.
