Beyinimiz, son derece karmaşık bir sistem olsa da tamamen dışa kapalı bir organ olduğundan dış dünyayı tanımlamak için duyularımızdan gelen sinyallere ihtiyaç duyuyor. Duyularımız ise uyaranları yorumlamak gibi bir yeteneğe sahip olmadığından kolaylıkla 'kandırılabiliyorlar'. Görme ile ilgili kandırılma durumları ise optik illüzyonları karşımıza çıkarıyor.
Amsterdam Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren bilim insanı Yair Pinto, 2016 yılında "tekdüzelik yanılsaması" olarak isimlendirilen yeni bir optik illüzyon türü ortaya atmıştı. Bu illüzyon, gözbebeklerimizin nesnelerden yansıyan ışığı mesafeye bağlı olarak farklı miktarda alması üzerine odaklanıyordu.
Nesnelerin ne kadar net göründüğü, göz sağlığınıza bağlı olarak nesneye olan mesafeniz ile doğru orantılıdır. Bir nesneye fazla yaklaştığınızda ya da uzaklaştığınızda netlik kaybolur. Tekdüzelik yanılsaması da tam olarak buna dayanıyor ve aşağıdaki görsel gibi özel olarak hazırlanmış resimlere yakından ya da uzaktan baktığınızda farklı şeyler görebiliyorsunuz.
Yakından ve uzaktan farklı görünen resim
Gözümüzün içinde "fovea" olarak bilinen bir çukur bulunuyor. Nesneleri net bir şekilde görmemizi sağlayan bu çukur, gözün en önemli bölümlerinden bir tanesi. Nesneleri net olarak görebilmemiz için foveanın yeterli miktarda ışık alıp odaklanabilmesi gerekiyor. Odaklandığınız görüntünün etrafındaki diğer nesneleri ise çevresel reseptörler sayesinde görebiliyorsunuz. Ancak çevresel görüş reseptörleri, foveaya göre oldukça zayıf bir odağa sahiptir.
Pinto'ya göre beynimiz, nesneye olan uzaklığımıza göre çevresel görme reseptörlerine değil, foveaya güvenmeyi tercih ediyor ve bu yüzden de yukarıdaki görselde dış kısımda bulunan şekilleri, merkezdekiyle değiştirip, bu şekilde bir görsel bütünlük oluşturuyor. Sonuç olarak da beynimiz, görselin değiştiğini düşünerek bu şekilde bir tepki veriyor.
