Hacim bakımından dünyanın en büyük borsası olan Nasdaq, dolandırıcılar için de oldukça ilgi çekici bir hedef ve bu yüzden sistemi alt edecek yasa dışı girişimlerin de gözlemlenmesi gerekiyor. Bu girişimler arasında manipülasyon ve hissenin kapanış fiyatının şişirilmesi gibi eylemler bulunuyor.
Nasdaq, işte bu işlemlerin önüne geçilmesi için yapılan gözlemlere budan sonra yapay zekânın da eşlik edeceğini duyurdu. Yeni bir derin öğrenme sistemi, insan analistlerle beraber çalışarak günlük yapılan yaklaşık 17,5 milyon işlemi gözetleyecek.
Yapay zekâ sistemi nasıl kullanılacak?
Borsadaki herhangi bir suistimal belirtisini tespit edebilmek için kuralları ve istatistikleri kullanan ve hâlihazırda var olan yazılım gözleme sistemi geliştirilecek. Nasdaq Kuzey Amerika’nın piyasa gözetleme yöneticisi Martina Rejsjo, eski sistemin ABD’deki hisse senetleri piyasasında, insan analistlerin izlemesi için günde 1.000 uyarı verdiğini, bunların bir kısmının dolandırıcılık işlemi olarak onaylandığını ve çok ağır cezalar verildiğini söyledi.
Tabii yeni sistemin birkaç yeni avantajı bulunuyor. İlk olarak Nasdaq, yeni sistemin, dolandırıcılık modellerini tespit etmede daha yüksek doğruluk oranına sahip olacağını ve insan analistlerin omuzlarındaki yükü azaltacağını söylüyor. İkincisi ise daha karmaşık dolandırıcılık modellerini belirlemede daha verimli olacak.
Yapay zeka sistemin çalışma prensibi:
Başlangıçta sistem, belli dolandırıcılık alt kümelerini tespit edebilmesi için tarihteki örneklerle eğitildi. Sistem, belirlediği her benzer şüpheli harekette insan analisti uyaracak. Biyoteknoloji borsasında tespit edilen şüpheli hareket, bu alandaki pazar davranışlarında uzman olan bir analiste yönlendirilecek.
Yapılan araştırmadan sonra analist, sonuçları tekrardan sisteme yükleyecek. Bu yöntemle birlikte derin öğrenme algoritması, sürekli olarak kendisini geliştirmeye devam edecek. Zamanla farklı tarzdaki suistimalleri tespit edebilmesi için de eğitilecek.
Bilgisayar korsanları, bu sistemin kör noktalarını bularak onları kandırabilirler. Nasdaq Yapay Zekâ Müdürü Doug Hamilton da bu yüzden yeni sistemi, eski sistemle birlikte kullanacaklarını ve direkt eskiyi yeniyle değiştirmeyeceklerini söylüyor.
Bu sistem başarıya ulaşırsa şirket, küresel olarak bu sistemi satmayı planlıyor. Nasdaq, Kuzey Amerika ve Avrupa’da 29 pazarı işletiyor ve ayrıca 59 pazar yerine, 19 düzenleyiciye, 160’dan fazla bankaya ve komisyoncuya gözetleme teknolojileri satıyor. Rejsjo, “Pazarın itibarı, borsa için en önemli şeylerden bir tanesidir” diyor.
Burada kritik nokta, sistemin dolandırıcıların daha karmaşık ve yeni dolandırma düzenlerine oldukça çabuk ayak uydurabilmesi olacak ancak Nasdaq Piyasa Düzenleme Teknolojisi Yöneticisi Tony Sio’ya göre suistimallerin türleri de sürekli olarak değişiyor.
