Sağlık sektörü, gelişen teknolojiyle birlikte bundan 10 yıl öncesine bile göre çok daha ileri bir noktaya taşındı. Fakat bilim insanları, teknolojinin katlanarak artmaya devam eden gelişim hızına rağmen insan doğasının gerçekliğine bir çare bulmayı henüz başaramadı: Yaşlanmak.
İnsanların saçlarının beyazlanmasına, sahip olduğu gücü ve kuvveti kaybetmesine neden olan yaşlanmak en sonunda maalesef kişinin ölümüyle sonuçlanıyor. Bilim insanları, birçok insanı zayıf kılan ve ölümüne neden olan yaşlanmaya henüz bir çare bulamamış olsalar da bu konuda pek çok önemli çalışmaya imza atıldı. Bizler de yaşlanmayı ortadan kaldırmaya yavaş yavaş yaklaşmamızı sağlayan bu bilimsel çalışmalardan 9 tanesini sizler için listeledik.
Kök hücrelerle yaşlanmayı geri çevirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Alejandro Ocampo, Pradeep Reddy, Paloma Martinez-Redondo, Aida Platero-Luengo, Ergin Beyret ve 17 bilim insanı daha
- Çalışmanın yapıldığı yer: Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü
Kaliforniya'daki Salk Biyolojik Araştırmalar Enstitüsü, 2016 yılında fazlasıyla önemli bir başarıya imza attı. Bilim insanları, yaşlanmakta olan farelerin hücrelerini uyarılmış pluripotent kök hücreler kullanarak yeniden programladı. Yetişkin hücrelerden üretilen kök hücreler, deri hücrelerinin embriyonik duruma yeniden dönmelerini sağladı. Araştırmanın sonucu, hücreleri yeniden programlanan farelerin kontrol grubundakilere oranla %30 daha fazla yaşadığını ortaya koydu.
Yaşlanan hücreleri yeniden gençleştirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Nikolay P. Kandul, Ting Zhang, Bruce A. Hay ve Ming Guo
- Çalışmanın yapıldığı yer: Kaliforniya Üniversitesi, Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü
Kaliforniya Üniversitesi ve Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'nden bilim insanları, hücrelerdeki mitokondriyi onarmak için bir yöntem geliştirdi. Mitokondrideki mutant mtDNA oluşumunun hücrelerin yaşlanmasına ve ölmesine neden olduğunu belirten bilim insanları, hücrelerin kendi kendini yeme özelliklerini mtDNA'ların hedef alınması için kullanmayı başardı.
Yaşlı hücrelerde yitip giden bir yeteneği geri getirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Eva Latorre, Vishal C. Birar, Angela N. Sheerin, J. Charles C. Jeynes, Amy Hooper, Helen R. Dawe, David Melzer, Lynne S. Cox, Richard G. A. Faragher, Elizabeth L. Ostler ve Lorna W. Harries
- Çalışmanın yapıldığı yer: Exeter Üniversitesi, Brighton Üniversitesi
2017 yılında Exeter ve Brighton Üniversiteleri tarafından yayınlanan bir araştırma, tersine yaşlanma teknolojisi için büyük bir adım atılmasını sağladı. Daha önce hücrelerdeki uçbirleştirmenin hücre yaşlandıkça inaktif olduğunu belirten bir araştırmayı temel alan bu çalışma, ters analogların yardımıyla yaşlı hücrelerde uçbirleştirmenin yeniden etkinleştirilebileceğini gösterdi. Yani yaşlı hücreler de genç hücreler gibi bölünmeye devam edebilecekti.
Yaşlanmayı tersine çevirmek:
- Çalışmayı yapanlar: Hongli Jiao, Brian E. Walczak, Ming‐Song Lee, Madeleine E. Lemieux ve Wan‐Ju Li
- Çalışmanın yapıldığı yer: Wisconsin-Madison Üniversitesi
Kasım 2020'de Wisconsin-Madison Üniversitesi'nden bilim insanlarının yürüttüğü araştırmada biyolojik yaşlanmada temel rol oynayan gizemli bir gen keşfedilmişti. Bilim insanlarının takdir toplayan başarısı, biyolojik yaşlanmayı önemli ölçüde yavaşlatıp tersine çevirmemizi sağlayacak bir yöntemi sunuyordu.
Mevcut ilaçlarla yaşlanmanın önüne geçilebilir:
- Çalışmayı yapanlar: James L. Kirkland tarafından yönetilen ve 33 bilim insanından oluşan bir grup
- Çalışmanın yapıldığı yer: Mayo Clinic
2018'de Nature Medicine'de yayınlanan bir araştırma, mevcut ilaçların insan hayatını uzatmaya ve yaşla ilgili sağlık sorunlarını geciktirmeyi sağlayabileceğini öne sürdü. Fareler üzerinde yapılan araştırmada farelere dasatinib ve quercetin tedavileri uygulandı. Elde edilen sonuçlarda tedavi gören farelerin diğer farelere göre %36 daha uzun yaşadıkları gözler önüne serildi.
Hücrelerin kırışmaları engellenirse yaşlanma azalabilir:
- Çalışmayı yapanlar: Holly Whitton, Larry N. Singh, Marissa A. Patrick, Andrew J. Price, Fernando G. Osorio, Carlos López‐Otín, Irina M. Bochki
- Çalışmanın yapıldığı yer: Virginia Üniversitesi
Mayıs 2018'de yayınlanan bir araştırma, yaşlanmanın beraberinde getirdiği birçok etkinin hücrelerdeki kırışmadan kaynaklandığını ortaya koydu. Buna göre hücre kırıştıkça DNA, olması gerektiği gibi çalışamıyordu. Araştırmaya göre kırışmış hücreler, lamin ismi verilen hücreleri yumuşatacak bir proteinle yumuşatılabilirdi. Böylece hücreler, yeniden genç hücreler gibi görev yapacaklardı.
Pumping Youth Back Into Veins
- Çalışmayı yapanlar: Geraldine Gontier, Manasi Iyer, Jeremy M. Shea, Elizabeth G. Wheatley, Miguel Ramalho-Santos, Saul A. Villeda
- Çalışmanın yapıldığı yer: Kaliforniya Üniversitesi
Ocak 2018'de Cell Reports'ta yayınlanan bu araştırmaya göre genç insanların kanları, yaşlanmaya karşı bir silah olarak kullanılabilirdi. Bilim insanları, çalışmalarında genç farelerin kanlarını yaşlı farelere verdi ve sonuç olarak yaşlı farenin beyninde nöron ve kök hücre üretimi uyarıldı. Çalışmadan elde edilen sonuçların ardından klinik denemeler de başlatıldı.
Belirli hücrelerin ortadan kaldırılmasıyla hayat uzatılabilir:
- Çalışmayı yapanlar: Toplamda 81 bilim insanından oluşan ekip
- Çalışmanın yapıldığı yer: Buck Institute for Research on Aging, Washington Üniversitesi
2015 yılının ekim ayında Cell Metabolism dergisinde yayınlanan ve 10 yıl süren araştırmaya göre bilim insanları, yaşamı uzatabilecek genleri tanımlamayı ve ortadan kaldırmayı başardılar. Bilim insanları, 238 gen tespit etti ve bu genlerin ortadan kaldırılması sonucunda hayatın %60 oranında uzayabileceğini ortaya koydu.
Kenevir, beyin fonksiyonlarını geliştirmede rol oynayabilir:
- Çalışmayı yapanlar: Andras Bilkei-Gorzo, Önder Albayram, Astrid Draffehn, Kerstin Michel, Anastasia Piyanova, Hannah Oppenheimer, Mona Dvir-Ginzberg, Ildiko Rácz, Thomas Ulas, Sophie Imbeault, Itai Bab, Joachim L Schultze ve Andreas Zimmer
- Çalışmanın yapıldığı yer: Bonn Üniversitesi, Kudüs İbrani Üniversitesi
Günümüzde kötü bir üne sahip olan kenevir, 2018'in mayıs ayında yayınlanan araştırmaya göre beyin fonksiyonlarını geliştirmek için kullanılabilir. Yaşları 12-18 ay arasında olan ve dört hafta boyunca farelerde yapılan deneyler, farelerin beyinlerinin biyolojik durumlarının tetrahidrokannabinol (THC) sayesinde geri çevrilebileceğini ortaya koydu.
