Yılanların neden iki penisi olduğu her ne kadar merak uyandırsa da aslında karmaşık bir cevaba sahip.
Üstelik bilimsel olarak bu çift penisin de bir adı var: Hemipen.
Yalnızca yılanların değil, kertenkelelerin de çift penisi olduğu biliniyor.
Hayvanlar da tıpkı insanlarda olduğu gibi üremek için çiftleşiyorlar. Bizim alışık olduğumuzun dışında bir evrimsel adaptasyon yaşadıkları için hemipen de kulağa oldukça şaşırtıcı gelebiliyor. Peki nedir bu hemipen?
Yılanlar ve kertenkeleler gibi skuamlılar (pullular), diğer sürüngenlerden ve memelilerden farklı olarak çift penise sahiptir. Bu çift organ, "hemipen" olarak adlandırılıyor. Üstelik her biri bir testisle bağlantılıdır.
Sağ testisten çıkan sperm sağ hemipen aracılığıyla, sol testisten çıkan sperm ise sol hemipen aracılığıyla dışarı atılıyor.
Hemipenler, normalde yılanın kuyruğunun tabanında, vücuda ters bir şekilde depolanıyor. Oldukça garip bir görüntüsü olsa da aslında bu yapı, çiftleşme esnasında avantajlar da sağlıyor. Yılanlar tek bir kez çiftleşse de çift penisin dönüşümlü kullanımı, bir erkek yılanın aynı dönemde daha fazla sperm transferi yapmasını mümkün kılıyor.
Erkek yılanların çiftleşme sırasında kullandığı sperm, genellikle hemen tükeniyor. Ancak diğer hemipen kullanılarak dişiye taze bir sperm aktarılabiliyor, böylece art arda çiftleşerek üremelerini kolaylaştırıyorlar.
Peki tek penis yetmez miydi?
Yılanların, diğer hayvanlardan ayrı olarak çift penise sahip olmasının ardında evrimsel bir sebep yatıyor. Aslında bu durum, yılanların neslinin devamlılığı için de oldukça etkili. Bazı dişi yılanlar, birkaç yıl boyunca çiftleşmiş oldukları erkeklerden gelen spermle bile hamile kalabiliyorlar.
Tabii bu adaptasyonun bir sebebi de yılan ve kertenkelelerin yalnızca belirli dönemlerde çiftleşebilmeleri. Çoğu yılan, kış uykusuna girmeden önce yalnızca bahar ve sonbahar dönemlerinde çiftleşir. Bu kısıtlı dönemde erkek yılanların penislerini dönüşümlü olarak kullanmaları, sperm rekabetini artırırken daha fazla üreme fırsatı da sağlıyor.
Yılan ve kertenkeleler, genellikle birden fazla erkekle çiftleşirler.
Dişi yılanlar, bu sayede daha fazla erkekten gelen spermle döllenmiş yumurtalara sahip olur. Bu durum, yavrularının genetik çeşitliliğini artırırken hayatta kalma şanslarını da yükseltir. Genetik çeşitlilik, özellikle bağışıklık sistemini destekleyen MHC (Major Histocompatibility Complex) gibi genetik bölgelerde kritik öneme sahip.
Yılanların çift penise sahip olmaları, sadece evrimsel bir adaptasyonun değil, aynı zamanda üreme stratejilerinin de bir sonucudur. Bu organlar, erkeklerin daha fazla dişiyle çiftleşebilmesine olanak tanırken, dişilerin genetik çeşitlilik elde etmelerini sağlar.
Hemipenlerin dönüşümlü kullanımı, yılanların genetik materyallerini daha etkili bir şekilde yaymalarını sağlarken dişi yılanların da hangi spermi kullanacaklarına karar vermelerine olanak tanıyor.
İlginizi çekebilir:
